Μονάδα:
Τμήμα Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής ΕνημέρωσηςΒιβλιοθήκη Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης - Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης - Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών - Κοινωνιολογίας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-12-08
Συγγραφέας:
Φραντζής Γεώργιος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Δημήτριος Χαραλάμπης, Ομότιμος καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Γεώργιος Πλειός, Καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Ελισάβετ Τσαλίκη, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Μαρίνα Ρήγου, Επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Δημήτριος Α. Σωτηρόπουλος, Καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Ανδρέας Πανταζόπουλος, Αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Πολιτικών Επιστημών, ΑΠΘ
Νικόλαος Δεμερτζής, Καθηγητής, Τμήμα Επικοινωνίας και ΜΜΕ, ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Η κυρίαρχη "αφήγηση" για την εθνική ταυτότητα της ελληνικής κοινωνίας τη δεκαετία του 1980 και η σχέση της με τον εθνοκεντρικό λόγο στην Ελλάδα μέχρι την άνοδο της Χρυσής Αυγής: 1990 - 2012
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Η κυρίαρχη "αφήγηση" για την εθνική ταυτότητα της ελληνικής κοινωνίας τη δεκαετία του 1980 και η σχέση της με τον εθνοκεντρικό λόγο στην Ελλάδα μέχρι την άνοδο της Χρυσής Αυγής: 1990 - 2012
Περίληψη:
Στην εν λόγω διδακτορική διατριβή εξετάζεται η νοηματοδότηση του όρου «έθνος» διαμέσου του κυρίαρχου πολιτικού λόγου στην Ελλάδα τη δεκαετία του 1980 και η σχέση της με τον εθνοκεντρικό λόγο που παράγεται τις επόμενες δεκαετίες μέχρι την άνοδο και την είσοδο της Χρυσής Αυγής στην Εθνική Αντιπροσωπεία (1990 - 2012). Στην εν λόγω διδακτορική διατριβή τίθενται δύο βασικά ερευνητικά ερωτήματα: α) Πώς νοηματοδοτείται και περιγράφεται ο όρος «έθνος» διαμέσου του ανδρεοπαπανδρεϊκού λόγου την περίοδο της Μεταπολίτευσης – και ειδικότερα τη δεκαετία του 1980 – για την ελληνική κοινωνία β) Ποια είναι η σχέση του μεταπολιτευτικού λόγου της δεκαετίας του 1980 (συνέχειες και ασυνέχειες) με τον εθνοκεντρικό λόγο που εμφανίζεται στην Ελλάδα από το 1990 - 2012.
Τα δύο αυτά ερευνητικά ερωτήματα εξειδικεύονται σε δύο βασικές υποθέσεις εργασίας: Η 1η υπόθεση εργασίας είναι ότι ο ανδρεοπαπανδρεϊκός λόγος επανανοηματοδότησε τον όρο «έθνος» για την ελληνική κοινωνία τη δεκαετία του 1980 εισάγοντας σε αυτόν τον όρο νέα χαρακτηριστικά στοιχεία και η 2η συνοψίζεται στο ότι από τη δεκαετία του 1990 και έπειτα, με την απουσία του βασικού πολιτικού «αφηγητή» και τις επιπτώσεις της αλλαγής του κοινωνικοπολιτικού παραδείγματος, ο εθνικιστικός λόγος στην Ελλάδα επιστρέφει στις παραδοσιακές του αναφορές και στους παραδοσιακούς του εκφραστές (λαϊκή δεξιά, εκκλησιαστική ηγεσία) επανακτώντας τον αντιδραστικό του χαρακτήρα. Η δεύτερη υπόθεση εργασίας παρουσιάζεται μέσα από τη συγκρότηση δύο κυρίαρχων πόλων εξουσίας που εμφανίζονται από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 στη κεντρική πολιτική σκηνή της Ελλάδας, του «εθνικολαϊκιστικού» και του «εκσυγχρονιστικού» πόλου.
Η ανάλυση γίνεται: 1. Στο πεδίο του λόγου 2. στο πεδίο της ιδεολογίας και 3. στην εξέταση του ιστορικού, κοινωνικού και πολιτικού πλαισίου με τη χρήση της Κριτικής ανάλυσης λόγου (Critical discourse analysis). Μέσω της εν λόγω μεθοδολογίας, διερευνάται το περιεχόμενο του λόγου και ελέγχεται η σχέση του με το πεδίο της ιδεολογίας στο πώς αυτός περιγράφει, παράγει, αναπαράγει και διασπείρει σχέσεις εξουσίας και ιδεολογίες. Η εν λόγω διδακτορική διατριβή χρησιμοποιεί την «κονστρουκτιβιστική» προσέγγιση για το «έθνος» βάσει της οποίας το έθνος προκύπτει για πρώτη φορά ως ιστορικό φαινόμενο μέσω της Αμερικανικής και αργότερα της Γαλλικης Επανάστασης, αποκτώντας παράλληλα διττή σημασιολογική ταυτότητα ως πολιτική και πολιτιστική οντότητα/έννοια.
Η εν λόγω διδακτορική διατριβή στηρίζεται σε δύο βασικούς θεματικούς και αναλυτικούς άξονες. Ο πρώτος περιγράφει τους όρους γέννησης του ελληνικού έθνους-κράτους καθώς και την πορεία γέννησης εθνικής ταυτότητας στην Ελλάδα, ιχνυλατώντας την εθνική «αφήγηση» και τις καταστατικές της αρχές από τις αρχές του 19ου αιώνα μέχρι το τέλος του Εμφυλίου και την πτώση του «Κράτους των εθνικοφρόνων» με την πτώση της Χούντας (κεφάλαιο 3). Ο δεύτερος θεματικός άξονας αναφέρεται στο πώς περιγράφεται η εθνική ταυτότητα και επανατοποθετείται ο εθνικός χαρακτήρας την περίοδο της Μεταπολίτευσης – και ειδικότερα τη δεκαετία του 1980 – στην Ελλάδα (κεφάλαιο 4) και αργότερα κατά την περίοδο 1990-2012 με τον ερχομό της Παγκοσμιοποίησης, τις μεταναστευτικές ροές και το προσφυγικό ζήτημα (κεφάλαιο 5). Η συγκεκριμένη διδακτορική διατριβή εντάσσεται σε μία ευρύτερη θεωρητική συζήτηση για το θέμα του εθνικισμού και τους όρους συγκρότησης εθνικής ταυτότητας στην Ελλάδα, συνδέοντας τον ανδρεοπαπανδρεϊκό λόγο με την ευρύτερη γενεαολογία του ελληνικού εθνικισμού καθώς και τη σχέση του με τον εθνικιστικό λόγο που παράγεται στην Ελλάδα μέχρι την άνοδο της Χρυσής Αυγής.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Ιδεολογία, εθνικισμός, εθνική ταυτότητα, κριτική ανάλυση λόγου, πολιτικά κόμματα, ΠαΣοΚ, άκρα δεξιά, Χρυσή Αυγή, Ανδρέας Παπανδρέου
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
643
