Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μαρκαντώνη - Κυρούδη Σοφία, Καθηγήτρια, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Βαλσαμή Γεωργία, Καθηγήτρια, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Καραλής Ευάγγελος, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Η επιληψία αποτελεί από τις λίγες νοσολογικές οντότητες που έχουν περιγραφεί εκτενώς από αρχαιοτάτων χρόνων, η πλήρης αποσαφήνιση των παθοφυσιολογικών μηχανισμών της νόσου, ωστόσο, επήλθε κατά το 19ο και 20ο αιώνα μ.Χ., στις αρχές του οποίου πραγματοποιήθηκε και η ανακάλυψη των πρώτων αντιεπιληπτικών φαρμάκων. Σήμερα, η συμβολή παγκόσμιων φορέων, όπως της ILAE, στη συστηματική κατάταξη και αποσαφήνιση του προφίλ της νόσου, καθώς και η ανακάλυψη φαρμάκων νεότερης γενιάς με συγκριτικά πλεονεκτήματα έναντι των παλαιότερων εκπροσώπων τους, έχουν βελτιώσει αισθητά το πεδίο της Θεραπευτικής της επιληψίας. Η λεβετιρακετάμη αποτελεί αντιεπιληπτικό φάρμακο νεότερης γενιάς με βέλτιστο φαρμακοκινητικό και φαρμακοδυναμικό προφίλ με αποτέλεσμα την ευρύτατη χρήση της στη σύγχρονη θεραπευτική. Η φαρμακοκινητική της έχει μελετηθεί εκτενώς σε πολλές κλινικές μελέτες και σε πληθώρα υπο-ομάδων του γενικού πληθυσμού, πλην όμως των ενήλικων βαρέως πασχόντων ασθενών της ΜΕΘ, για τους οποίους οι βιβλιογραφικές αναφορές είναι ελάχιστες. Σκοπός: Στόχος της παρούσας μελέτης αποτέλεσε η διερεύνηση της πληθυσμιακής φαρμακοκινητικής της λεβετιρακετάμης σε ενήλικες ασθενείς της ΜΕΘ. Μέθοδοι: Στη μελέτη συμμετείχαν συνολικά 14 ενήλικες ασθενείς στους οποίους χορηγήθηκε λεβετιρακετάμη με IV έγχυση διάρκειας 15 min και σε δόσεις των 1000 - 1500 mg qd ή bis. Η συλλογή των δειγμάτων ολικού αίματος πραγματοποιήθηκε σε συγκεκριμένα χρονικά σημεία, η κατεργασία τους με τη μέθοδο εκχύλισης στερεάς φάσης με χρήση kit και ο ποσοτικός προσδιορισμός του φαρμάκου με Υγρή Χρωματογραφία Υψηλής Απόδοσης με UV ανιχνευτή. Η επεξεργασία των δεδομένων συγκέντρωσης - χρόνου πραγματοποιήθηκε με μεθόδους μη γραμμικής φαρμακοκινητικής μοντελοποίησης μικτών επιδράσεων με χρήση του προγράμματος Monolix Suite v2019R2 (Lixoft, Orsay, France). Η περιγραφική στατιστική ανάλυση και οι έλεγχοι στατιστικής σημαντικότητας των δεδομένων κλινικής παρακολούθησης των εθελοντών πραγματοποιήθηκαν με χρήση του προγράμματος IBM SPSS Statistics, Version 25 (IBM Corporation, Armonk, New York, USA). Αποτελέσματα: Τα δεδομένα περιγράφηκαν βέλτιστα από μονο-διαμερισματικό φαρμακοκινητικό μοντέλο με πρωτοταξική κινητικής απομάκρυνσης και αναλογικό μοντέλο σφάλματος υπόλοιπης μεταβλητότητας. Οι συμμεταβλητές που ενσωματώθηκαν στο τελικό μοντέλο με στατιστική σημαντικότητα για την Cl αποτέλεσαν το APACHE II σκορ (p = 0,00 <0,05) με αρνητικό πρόσημο συσχέτισης και το Cockroft - Gault eGFR (p = 0,028 <0,05) με θετικό πρόσημο συσχέτισης, με αποτέλεσμα οι τιμές των πληθυσμιακών παραμέτρων του τελικού μοντέλου να διαμορφώθηκαν ως εξής: Vd = 48,7 L και Cl = 6,87 L/h. Η αξιολόγηση του τελικού μοντέλου πραγματοποιήθηκε με διαγράμματα ελέγχου καλής προσαρμογής και οπτικούς ελέγχους πρόβλεψης 1000 δεδομένων με προσομοιώσεις Monte Carlo, που επιβεβαίωσαν την προγνωστική ικανότητα και ευρωστία του μοντέλου. Στατιστικά μη σημαντική διαφορά με εφαρμογή της δοκιμασίας χ2 ανευρέθηκε μεταξύ της προφυλακτικής αγωγής με λεβετιρακετάμη και της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας (p = 0,442 >0,05), καθώς και μεταξύ της λήψης δόσης φόρτισης και της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας (p = 0,506 >0,05). Αντιθέτως, βρέθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά με εφαρμογή της ανάλυσης διακύμανσης κατά ένα παράγοντα (One-Way ANOVA) μεταξύ του APACHE II σκορ και της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας (p = 0,034 <0,05), καθώς και μεταξύ του Cockroft - Gault eGFR και της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας (p = 0,031 <0,05). Συζήτηση και Συμπεράσματα: Το τελικό πληθυσμιακό μοντέλο που βρέθηκε να περιγράφει καλύτερα τη φαρμακοκινητική της λεβετιρακετάμης στην παρούσα εργασία επιβεβαίωσε τη βιβλιογραφία και συνάδει με τα ευρήματα ποικίλων κλινικών μελετών σε άλλους πληθυσμούς. Η ενσωμάτωση των παρόντων συμμεταβλητών αποτέλεσε αξιοσημείωτο εύρημα με κλινική σημασία ως προς τη συσσώρευση της λεβετιρακετάμης σε ασθενείς της ΜΕΘ καθώς αυξάνεται η κρισιμότητα της κλινικής κατάστασής τους και μειώνεται η νεφρική τους λειτουργία. Η εύρεση στατιστικά σημαντικής διαφοράς μεταξύ της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας και του APACHE II σκορ και μεταξύ της επαγωγής επιληπτικής δραστηριότητας και του Cockroft - Gault eGFR επιβεβαίωσε την κλινική σημασία των μεταβλητών αυτών.
Λέξεις-κλειδιά:
Επιληψία, λεβετιρακετάμη, φαρμακοκινητική, πληθυσμιακή φαρμακοκινητική μοντελοποίηση, βαρέως πάσχοντες ασθενείς
