Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Επιβλέπουσα Καθηγήτρια: Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κα Ελένη (Ελίνα) Μουσταΐρα
Μέλος Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κα Αθηνά Δημοπούλου
Μέλος Τριμελούς Συμβουλευτικής Επιτροπής: Επίκουρος Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κος Ανδρέας Χέλμης
Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κος Φίλιππος Βασιλόγιαννης
Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κος Σπυρίδων Βλαχόπουλος
Αναπληρωτής Καθηγητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κος Βασίλειος Βουτσάκης
Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, κα Ρεβέκκα-Εμμανουέλα Παπαδοπούλου
Περίληψη:
Σχεδόν όλοι οι κλάδοι του δικαίου στην Δύση έχουν υιοθετήσει την θεώρηση του δικαίου ως αποκλειστικού δημιουργήματος του κράτους. Ένας από τους κλάδους δικαίου που λάμβαναν, επί σειρά ετών, ως αυτονόητη την συγκεκριμένη θεώρηση του δικαίου, ήταν και το Συγκριτικό δίκαιο. Υπό την επιρροή της, το Συγκριτικό δίκαιο περιορίστηκε στην σύγκριση μόνο κανόνων των κρατικών δικαίων και απέκλεισε από το πεδίο της σύγκρισης μη κρατικές δικαιικές εκφράσεις. Εάν γίνει δεκτό, όπως υποστηρίζεται, ότι το πεδίο έρευνας του Συγκριτικού δικαίου είναι εγγενώς απεριόριστο, δεν υπάρχει ίσως καμία αμφιβολία ότι η στάση του αυτή αποτελούσε έναν αυτοπεριορισμό του. Κρίσιμος κρίνεται ένας επαναπροσδιορισμός του ρόλου του. Σκοπός της παρούσας διδακτορικής διατριβής είναι να αποκαταστήσει στην θέση τους τις αποκλεισμένες μέχρι πρότινος δικαιικές εκφράσεις στο Συγκριτικό δίκαιο, αφού πρώτα αναζητήσει τους τρόπους με τους οποίους ο κλάδος οδηγήθηκε σε αυτόν του τον αυτοπεριορισμό.
Σημαντικό ρόλο στον αυτοπεριορισμό του Συγκριτικού δικαίου έπαιξε το θεωρητικό πλαίσιο γύρω από το οποίο ήταν δομημένο. Στην πρώτη ενότητα του πρώτου μέρους, η οποία τιτλοφορείται «Ορθόδοξο Συγκριτικό Δίκαιο», συγκεντρώνονται κάποιες θεωρητικές επιλογές του Συγκριτικού δικαίου, οι οποίες θεωρείται ότι συνέβαλαν στον αποκλεισμό των μη κρατικών δικαίων από το πεδίο της σύγκρισης. Ενώ, στην δεύτερη ενότητα, η οποία τιτλοφορείται «Νομαδικό Συγκριτικό Δίκαιο», επιδιώκεται η διαμόρφωση ενός νέου θεωρητικού πλαισίου, η αξιοποίηση του οποίου θεωρείται ότι θα μπορούσε να συμβάλει στην αποκατάσταση της θέσης των μη κρατικών δικαίων κατά τις συγκρίσεις δικαίων.
Στο δεύτερο και τρίτο μέρος της διδακτορικής διατριβής, εξετάζονται από μια ιστορική οπτική δυο περιπτώσεις μη κρατικών δικαίων, οι οποίες ήταν επί μακρόν εξαιρεμένες από τις συγκρίσεις δικαίων: τα αφρικανικά αυτόχθονα δίκαια και το ινδουιστικό δίκαιο. Κρίσιμη χρονική περίοδος και στις δύο υπό εξέταση περιπτώσεις ήταν εκείνη της αποικιοκρατίας, καθώς οι παρεμβάσεις που επισυνέβησαν εκείνη την περίοδο στα δίκαια αυτά έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία τους. Αυτός είναι και ο λόγος που η ανάλυσή τους είναι δομημένη γύρω από αυτό το ιστορικό γεγονός. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται: τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα αυτών πριν από την περίοδο της αποικιοκρατίας, οι αλλαγές που επήλθαν σε αυτά κατά την διάρκεια της αποικιοκρατίας και οι σημερινές εκδηλώσεις αυτών των δικαίων από την ανεξαρτητοποίηση των αφρικανικών κρατών και της Ινδίας και έπειτα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι η φράση «μη κρατικά δίκαια» είναι εξαιρετικά ευρεία. Εκτός από τα μη κρατικά δίκαια που εντοπίζονται εντός του κράτους, περιλαμβάνει και τα μη κρατικά δίκαια εκτός αυτού –υπερεθνική νομοθεσία (Διεθνείς Συνθήκες, νομοθεσία Ευρωπαϊκής Ένωσης), πρότυποι νόμοι (UNCITRAL, κανόνες ICC), κανόνες: lex mercatoria, lex maritima, lex petrolea, lex sportiva. Διευκρινίζεται ότι αντικείμενο της εν λόγω διατριβής αποτελούν μόνο τα εντός του κράτους μη κρατικά δίκαια.
Λέξεις-κλειδιά:
συγκριτικό δίκαιο, δίκαια αυτοχθόνων, ινδουιστικό δίκαιο, νομικός πλουραλισμός, αφρικανικά αυτόχθονα δίκαια, δίκαιο και λογοτεχνία
