Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννης Θ. Μάζης, Καθηγητής.Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Ιωάννης Ε. Κωτούλας. Διδάκτωρ. Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Άγις Γ. Δήγκας. Διδάκτωρ. Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. Σχολή Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών. Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία αφορά την ανακατανομή ισχύος που προκύπτει λόγω της υλοποίησης του γεωπολιτικού παράγοντα της Υψηλής Στρατηγικής της Τουρκίας στο πεδίο συγκρούσεων επί του εδάφους της Συρίας και όπως αυτή πραγματοποιήθηκε μέσω των κυριότερων στρατιωτικών επιχειρήσεων της Τουρκίας το διάστημα 2012- 2020.
Στην Συρία διεξάγεται ένας πόλεμος δια αντιπροσώπων, ο οποίος μετατράπηκε από εμφύλιος πόλεμος σε περιφερειακή ένοπλη σύγκρουση με παγκόσμιες διαστάσεις, λόγω της στρατιωτικής εμπλοκής γεωπολιτικών δρώντων με συμφέροντα στην περιοχή μεταξύ των οποίων οι ΗΠΑ, η Τουρκία, η Ρωσία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, το Ιράν, η Γαλλία και το Κατάρ.
Η γεωγραφική περιοχή ενδιαφέροντος στην οποία εντοπίζεται ο γεωπολιτικός μας παράγοντας, αφορά τα τουρκοσυριακά σύνορα και την προσπάθεια δημιουργίας μιας Ζώνης Ασφαλείας από την Τουρκία εντός του εδάφους της Συρίας προκειμένου να ανασχεθεί η Κουρδική κυριαρχία στην περιοχή.
Η ζώνη ενδιαφέροντος παρουσίασε διακυμάνσεις αναλόγως των εξελίξεων, περιορίζεται όμως στην βόρεια Συρία και κυρίως αφορά τις Κουρδικές περιοχές, στις οποίες η κυρίαρχη Κουρδική παρουσία, αποτελεί τον κυριότερο υπαρξιακό φόβο και απειλή για την Τουρκία, όπως εκλαμβάνει η ίδια τον εαυτό της.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν από το 2015 και μετά, ενεργοποίησε την εφαρμογή μιας πιο εξωστρεφούς και σαφώς πιο επιθετικής Υψηλής Στρατηγικής, καθώς η Τουρκία επιδιώκει να αντιμετωπίσει τα μέτωπα απειλών της κατά την ίδια, εκτός του εδάφους της και πιο συγκεκριμένα επί των εδαφών των αντιπάλων της, αποσαφηνίζοντας σταδιακά το πραγματικό περιεχόμενο της αντίληψης που έχει περί «μηδενικών προβλημάτων με τους γείτονες». Ταυτοχρόνως, επιδιώκει με το άνοιγμα σε εξωτερικά μέτωπα, να συσπειρώσει το εσωτερικό της και να αμβλύνει τα εσωτερικά της προβλήματα, παράλληλα με την επιδίωξη ανόδου της δημοφιλίας του Προέδρου Ερντογάν μέσω του εθνικισμού και του ισλαμισμού.
Η Τουρκία έχοντας θέσει σε ετοιμότητα έκτοτε, το σύνολο της Τουρκικής Εθνικής ισχύος της και ασκώντας παράλληλα μέσα σκληρής και ήπιας ισχύος, επιχειρεί να εφαρμόσει στα εξωτερικά μέτωπα την αντίληψη της ημισελήνου, ασκώντας πίεση στο επιχειρησιακό μέτωπο, ταυτόχρονα με εφαρμογή παράλληλων «χτυπημάτων» τακτικών δηλαδή, διπλωματικών και πολιτικών- οικονομικών από τα πλευρά. Τα άμεσα ενδεχόμενα παράλληλα μέτωπα σύγκρουσης της Τουρκίας είναι οι Κούρδοι (εσωτερικό και εξωτερικό), της Ελλάδας- Κύπρου, Συρίας, Ιράκ, Αρμενίας. Η μελέτη της περίπτωσης της παρέμβασης της Τουρκίας στην Συρία, προσδοκά να οδηγήσει σε μια καλύτερη κατανόηση της στρατηγικής της Άγκυρας, όσον αφορά την επιδίωξη των στόχων της εκτός των συνόρων της και της υλοποίησης τους στα εδάφη άλλων κρατών.
Η πολιτική που εφαρμόστηκε από τον Ερντογάν υπό τις καθοδηγητικές οδηγίες του Νταβούτογλου για την Συρία, είχε ως στόχο αφενός την πτώση του Προέδρου Άσαντ και αφετέρου την μετάβαση σε μια νέα κυβέρνηση υπό τον έλεγχο ή ευθέως απαρτιζόμενη από μέλη της οργάνωσης των Αδελφών Μουσουλμάνων. Η Τουρκία αντιμετώπισε μια ισχυρή αντίσταση από πολλούς γεωπολιτικούς δρώντες όπως το Ιράν, τους Κούρδους κ.α., με αποτέλεσμα σύντομα να χρειάζεται να επενδύσει περισσότερες στρατιωτικές δυνάμεις, αλλά και χρόνο, σε σχέση με τον αρχικό σχεδιασμό. Επίσης, δημιούργησε ζημιογόνους παράγοντες για την ίδια που αδυνατεί να καταπολεμήσει μέχρι και το 2020.
Η εξασθένηση του Προέδρου Άσαντ από το 2011 μέχρι το 2015, οδήγησε στην ενίσχυση του Κουρδικού παράγοντα στην περιοχή των Κουρδικών καντονιών της βόρειας Συρίας. Το λεγόμενο Κουρδικό κίνημα PYD, ισχυροποιήθηκε περαιτέρω και θα μπορούσε να αποτελεί την απαρχή ενός Κουρδικού κράτους, που θα αποτελούσε ζήτημα υπαρξιακής απειλής για την Τουρκία, καθώς θα κινητοποιούσε και το Κουρδικό ζήτημα στο εσωτερικό της, θέτοντας υπό αμφισβήτηση και απειλή τα σύνορα της και μέρος των εδαφών της.
Η εργασία επιχειρεί μια αποτύπωση του υποδείγματος ανακατανομής ισχύος, που απορρέει από τη γεωπολιτική ανάλυση της Τουρκικής Υψηλής Στρατηγικής, που είναι ο εξεταζόμενος γεωπολιτικός παράγοντας, διαμέσου των στρατιωτικών επιχειρήσεων που πραγματοποίησε υλοποιώντας την επί του Συριακού εδάφους, αλλά και μέσω ενεργειών διαμόρφωσης του πολιτισμικού στοιχείου- εθνοτικού και θρησκευτικού- στην περιοχή των τουρκοσυριακών συνόρων.
Λέξεις-κλειδιά:
Συρία, Τουρκία, Μέση Ανατολή, Υψηλή Στρατηγική, Ζώνη Ασφαλείας, Γεωπολιτική, Δόγμα Νταβούτογλου, εξωτερική πολιτική σύμφωνα με το δόγμα Νταβούτογλου, στρατιωτικές Τουρκικές επιχειρήσεις, Κούρδοι, Ισλαμικό Κράτος, ισλαμιστικές τρομοκρατικές οργανώσεις, επέμβαση στην Συρία, πόλεμος Συρία, εμφύλιος πόλεμος Συρία
