Κατεύθυνση Βυζαντινή Ιστορία
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2021-09-15

2021

Τσακαρδάνος Παναγιώτης-Χρήστος

Τριανταφυλλίτσα Μανιάτη-Κοκκίνη, Επίκουρη Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Αντωνία Κιουσοπούλου, Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Σοφία Μεργιαλή-Σαχά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Βυζαντινής Ιστορίας, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών

Διαχείριση της οθωμανικής απειλής από τη βυζαντινή πολιτική ηγεσία: Από τη σύγκρουση στον Πελεκάνο μέχρι την εισβολή του Σουλεϊμάν στην Ευρώπη (1329-1354)

Ελληνικά

Διαχείριση της οθωμανικής απειλής από τη βυζαντινή πολιτική ηγεσία: Από τη σύγκρουση στον Πελεκάνο μέχρι την εισβολή του Σουλεϊμάν στην Ευρώπη (1329-1354)

Σε μελέτη του συλλογικού τόμου «Η τέταρτη Σταυροφορία και ο Ελληνικός Κόσμος» (ΕΙΕ/ΙΒΕ 2008), ο Ταξιάρχης Κόλιας πραγματεύεται τη διαχείριση της σταυροφορικής κίνησης από το Βυζάντιο. Με στόχο την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο προσεγγίζεται και εφαρμόζεται σε αυτήν ο –εξαιρετικά σπάνιος σε τίτλους δημοσιεύσεων του γνωστικού μας αντικειμένου– όρος «διαχείριση», διαπιστώνεται ότι η μελέτη επιχειρεί να προαγάγει τη συζήτηση γύρω από το ζήτημα της διαχείρισης “κρίσεων” ή σοβαρών “προβλημάτων” εκ μέρους της βυζαντινής πολιτικής ηγεσίας. Στην προκειμένη περίπτωση –όπως και σε αυτήν του παρόντος πονήματος– προσεγγίζεται ο τρόπος αντιμετώπισης ενός “προβλήματος”, και συγκεκριμένα, μιας εξωτερικής απειλής. Εντός του παραπάνω πλαισίου, λοιπόν, στην παρούσα εργασία εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο το Βυζάντιο διαχειρίστηκε τον οθωμανικό κίνδυνο κατά την περίοδο που μεσολάβησε από την άνοδο του Ανδρονίκου Γ΄ στον θρόνο έως την παραίτηση του Ιωάννη Καντακουζηνού (1328-1354). Η επιλογή της περιόδου ερμηνεύεται υπό το πρίσμα ότι, ενώ, το 1328 –με εξαίρεση την περίπτωση της Προύσας– η οθωμανική δράση περιοριζόταν, ακόμα, στα ηπειρωτικά τμήματα της βιθυνιακής υπαίθρου, σε διάστημα μικρότερο των τριών δεκαετιών, το εμιράτο τους απέκτησε εδάφη στην Ευρώπη. Επακόλουθα, τίθεται, δε, το ερώτημα εάν και κατά ποιον τρόπο η διαχείριση της οθωμανικής απειλής εκ μέρους της βυζαντινής ηγεσίας συνέβαλε σε αυτή την εξέλιξη.
Η διάρθρωση του πονήματος έχει ως εξής: αφού, πρώτα –συνοπτικά και με έμφαση στις βυζαντινο-τουρκικές σχέσεις– αποδίδεται το ιστορικό πλαίσιο της περιόδου 1261-1354 (από την παλινόρθωση, δηλαδή, της βυζαντινής ισχύος έως τη διαπεραίωση των Οθωμανών στη Θράκη), επιχειρείται η σκιαγράφηση πεδίων που χρησιμοποιούνται στη συνέχεια ως ερευνητικές σταθερές (η πολιτική ιδεολογία της αυτοκρατορίας και οι καθιερωμένες πρακτικές της στο εξωτερικό, η φύση του αντιπάλου, η διαχειριστική ικανότητα του κράτους πριν την εισβολή των Οθωμανών στη Βιθυνία και ο τρόπος με τον οποίο η ηγεσία των Παλαιολόγων είχε αντιμετωπίσει την τουρκική απειλή μέχρι το 1328). Το κεντρικό ερώτημα εξετάζεται στο τρίτο και τελευταίο κεφάλαιο της εργασίας, και στις δύο ενότητες του οποίου (μία για την περίοδο του Ανδρονίκου Γ΄, μία για το διάστημα που έπεται), ακολουθείται η εξής μεθοδολογία: εξέταση των διμερών επαφών τους → προσέγγιση της κατάστασης που αμφότερες αντιμετώπιζαν την ίδια περίοδο στο εσωτερικό → αναγνώριση του τρόπου με τον οποίο η αυτοκρατορία διαχειρίστηκε την οθωμανική απειλή σε συνάρτηση με την πολιτική που υιοθετήθηκε στα υπόλοιπα μέτωπα του εξωτερικού.

Ιστορία

Βυζάντιο, Οθωμανοί, δυναστεία Παλαιολόγων, διαχείριση, στρατηγική, εξωτερική πολιτική, πόλεμος, διπλωματία, γεωπολιτική, γεωστρατηγική

Όχι

0

Ναι

793

149

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο. H πρόσβαση επιτρέπεται μόνο εντός του δικτύου του ΕΚΠΑ.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/2960006