Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Αναστάσιος Φιλίππου, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κλειώ Μαυραγάνη: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Μιχάλης Κουτσιλιέρης: Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Ευανθία Κασσή: Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Θεόδωρος Τρουπής: Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Παναγούλα Αγγελογιάννη: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Αντώνιος Χατζηγεωργίου: Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ.
Περίληψη:
Εισαγωγή: Οι διεργασίες της μυογένεσης εμφανίζουν σταδιακή έκπτωση με τη γήρανση, ωστόσο η μηχανική φόρτιση του μυός μπορεί να αναστρέψει αυτές τις διαταραχές. Όμως, λίγα είναι γνωστά για τις μοριακές αποκρίσεις των γηρασμένων μυϊκών κυττάρων στη μηχανική τους φόρτιση. Σκοπός της παρούσας μελέτης ήταν η διερεύνηση της επίδρασης της μηχανικής φόρτισης στη μοριακή σηματοδότηση και έκφραση γονιδίων που συνδέονται με την κυτταρική διαφοροποίηση, την υπερτροφία, ατροφία και την απόπτωση σε γηρασμένους μυοβλάστες κατά τον πολλαπλασιασμό και διαφοροποίησή τους, χρησιμοποιώντας ένα μοντέλο in vitro γήρανσής τους. Μεθοδολογία: Μυοβλάστες C2C12 καλλιεργήθηκαν για 60 συνεχόμενες ημέρες (80 κυτταρικούς κύκλους) με σκοπό το χαρακτηρισμό της γήρανσής τους, ενώ φυσιολογικοί μυοβλάστες χρησιμοποιήθηκαν ως συνθήκη ελέγχου. Ακολούθως, φυσιολογικά και γηρασμένα κύτταρα C2C12 καλλιεργήθηκαν σε ελαστικές μεμβράνες και υποβλήθηκαν σε διάφορα πρωτόκολλα μηχανικής φόρτισης (διάτασης) την ημέρα 0 (φάση πολλαπλασιασμού) και την 10η ημέρα διαφοροποίησής τους (τελική διαφοροποίηση), χρησιμοποιώντας το σύστημα Flexcell Tension System. Φυσιολογικοί και γηρασμένοι μυοβλάστες που δεν υποβλήθηκαν σε μηχανική φόρτιση χρησιμοποιήθηκαν ως συνθήκη ελέγχου. Για τον χαρακτηρισμό της γήρανσης των μυοβλαστών αξιολογήθηκε η δραστικότητα της β-γαλακτοσιδάσης και ελέγχθηκαν ενδεχόμενες βλάβες του DNA τους, και η έκφραση των παραγόντων p16 και p21. Κυτταρομετρία ροής πραγματοποιήθηκε για να χαρακτηρίσει πιθανές διαφορές στον κυτταρικό κύκλο και την απόπτωση μεταξύ των φυσιολογικών και γηρασμένων μυοβλαστών. Επίσης, αξιολογήθηκαν μεταβολές της έκφρασης, σε mRNA και πρωτεϊνικό επίπεδο, των μυογενετικών ρυθμιστικών παραγόντων (MRFs - Myf5, MyoD, Myogenin, MRF4), καθώς και παραγόντων μυϊκής υπερτροφίας (ισομορφές του IGF-1), ατροφίας (Murf1, Atrogin1, Myostatin), απόπτωσης (FoxΟ1, FUCA, p53) και φλεγμονής. Επιπρόσθετα, ως προς την επίδραση της μηχανικής φόρτισης, σε διαφοροποιημένα και μη, φυσιολογικά και γηρασμένα μυϊκα κύτταρα, αξιολογήθηκαν σημαντικές σηματοδοτικές πρωτεϊνες (FAK, p-ERK1/2 και p-Akt) και οι μεταβολές της έκφρασης των ανωτέρω παραγόντων μυογένεσης, μυϊκής υπερτροφίας, ατροφίας και απόπτωσης. Για τη στατιστική ανάλυση των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ανάλυση διακύμανσης (ANOVA). Αποτελέσματα: Σε σύγκριση με τα φυσιολογικά μυϊκά κύτταρα, οι γηρασμένοι μυοβλάστες εμφάνισαν αυξημένες βλάβες στο DNA, στάση του κυτταρικού κύκλου στη φάση G0/G1, αυξημένη δραστικότητα της β-γαλακτοσιδάσης και αυξημένη έκφραση των παραγόντων p16 και p21 που σχετίζονται με τη γήρανση. Επιπλέον, οι γηρασμένοι μυοβλάστες εμφάνισαν μείωση της έκφρασης των μυογενετικών και των αναβολικών παραγόντων, μαζί με αυξημένη έκφραση αποπτωτικών, ατροφικών και φλεγμονωδών παραγόντων. Τα πρωτόκολλα μηχανικής φόρτισης, τόσο των φυσιολογικών όσο και των γηρασμένων C2C12 κυττάρων κατά την ημέρα 0 και 10 της διαφοροποίησής τους οδήγησαν σε σημαντική αύξηση των παραγόντων/διεργασιών πρωτεϊνοσύνθεσης. Επιπλέον, η μηχανική φόρτιση προκάλεσε αύξηση της έκφρασης των μυογενετικών παραγόντων τόσο στα φυσιολογικά όσο και στα γηρασμένα κύτταρα. Επίσης, η έκφραση των ισομορφών του αυξητικού παράγοντα IGF-1 αυξήθηκε και των παράγοντων ατροφίας και απόπτωσης μειώθηκε ως αποτέλεσμα της μηχανικής φόρτισης, τόσο στα φυσιολογικά όσο και στα γηρασμένα μυϊκά κύτταρα. Συμπεράσματα: Μειωμένη ικανότητα διαφοροποίησης βρέθηκε να χαρακτηρίζει τους γηρασμένους μυοβλάστες, οι οποίοι εμφάνισαν διαταραγμένη μυογενετική ικανότητα σε συνδυασμό με την αύξηση της έκφρασης αποπτωτικών και ατροφικών παραγόντων. Αντίθετα, η μηχανική φόρτιση αύξησε την έκφραση των μυογενετικών και των αυξητικών παραγόντων, ενώ παράλληλα μείωσε τους παράγοντες μυϊκής ατροφίας, γεγονός που υποδηλώνει την ενίσχυση διεργασιών μυογένεσης, τόσο στα φυσιολογικά όσο και στα γηρασμένα μυϊκά κύτταρα, ως αποτέλεσμα της φόρτισης. Επίσης, η μείωση της έκφρασης των αποπτωτικών παραγόντων ενδεχομένως να αντανακλά τον περιορισμό, μέσω της μηχανικής φόρτισης, των διεργασιών προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου των μυοβλαστών.
Λέξεις-κλειδιά:
Μυοβλάστες, Κυτταρική γήρανση, Μηχανική φόρτιση, Μυογένεση, Σαρκοπενία
