Μονάδα:
Κατεύθυνση Ιατρική Φυσική-ΑκτινοφυσικήΒιβλιοθήκη Επιστημών Υγείας
Ημερομηνία κατάθεσης:
2022-01-01
Συγγραφέας:
Γκικούδη Αγγελική
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Γεωργία Τερζούδη, Ερευνήτρια Α', ΙΠΡΕΤΕΑ, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
Μαρία Παραβατού, Ερευνήτρια Α', ΙΠΡΕΤΕΑ, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
Πηνελόπη Μπουζιώτη, Ερευνήτρια Α', ΙΠΡΕΤΕΑ, ΕΚΕΦΕ "Δημόκριτος"
Πρωτότυπος Τίτλος:
Μελέτη της επίδρασης γ-ακτινοβολίας χαμηλών δόσεων με μεθόδους κυτταρογενετικής και μοριακής γενετικής
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Μελέτη της επίδρασης γ-ακτινοβολίας χαμηλών δόσεων με μεθόδους κυτταρογενετικής και μοριακής γενετικής
Περίληψη:
Ο άνθρωπος στην καθημερινότητα του εκτίθεται σε πλήθος πηγών ακτινοβολίας, ιοντίζουσας και μη. Λόγω των καθοριστικών επιδράσεων των ιοντιζουσών ακτινοβολίων στην υγεία των έμβιων όντων, η επιστημονική κοινότητα εδώ και πολλές δεκαετίες ερευνά τα ακριβή αποτελέσματα των εκθέσεων σε πηγές ιοντίζουσας ακτινοβολίας με σκοπό τη συσχέτιση της έκθεσης με χρωμοσωματικές αλλοιώσεις, χρωμοσωματική αστάθεια και ανευπλοειδία, οι οποίες είναι διεθνώς αποδεκτό πως συμβάλλουν στο μηχανισμό καρκινογένεσης μετά από έκθεση σε ακτινοβολία, την θέσπιση αρχών προστασίας από αυτές αλλά και την εκμετάλλευση του μηχανισμού αλληλεπίδρασης τους με τα βιολογικά υλικά για θεραπευτικούς σκοπούς.
Τα τελευταία χρόνια οι μελέτες που αφορούν την επίδραση των ιοντιζουσών ακρινοβολιών έχουν επεκταθεί και στην κλίμακα των χαμηλών δόσεων, καθώς η χρήση των ιοντιζουσών ακτινοβολιών κατά τις ιατρικές πράξεις για διαγνωστικούς σκοπούς είναι αρκετά αυξημένη. Μεγάλη μερίδα ανθρώπων πλέον υποβάλλεται ετησίως σε πλήθος διαγνωστικών εξετάσεων με αποτέλεσμα να εκτίθενται σε χαμηλές δόσεις ιοντίζουσας ακτινοβολίας, των οποίων επίδραση δεν έχει διευκρινιστεί πλήρως έως σήμερα.
Σε αυτή την κατεύθυνση δομήθηκε η παρούσα διπλωματική εργασία, καθώς το αντικείμενο της είναι η μελέτη της επίδρασης χαμηλών δόσεων ακτινοβολίας με μεθόδους κυτταρογενετικής και μοριακής γενετικής όπως η μέθοδος Μικροπυρήνων (MN), η μέθοδος ανάλυσης εστιών γ-Η2ΑΧ (γ-Η2ΑΧ foci) και η μέθοδος φθορίζοντος in situ υβριδισμού (FISH).
Πιο συγκεκριμένα, η παρούσα εργασία χωρίστηκε σε τρία τμήματα, κάθε ένα από τα οποία αφορά διαφορετική μέθοδο ανάλυσης. Συνολικά λήφθηκαν δείγματα περιφερικού αίματος από 5 υγειής δότες, τα οποία αναλύθηκαν μετά από in vitro έκθεση τους σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας.
Η πρώτη σειρά πειραμάτων περιλαμβάνει την εφαρμογή της μεθόδου των μικροπυρήνων για όλους τους δότες με in vitro έκθεση των δειγμάτων σε δόσεις ακτινοβολίας 0,05 και 1 Gy. Tα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι η μέθοδος των μικροπυρήνων δεν ανιχνεύει στατιστικώς σημαντική αύξηση χρωμοσωματικών αλλοιώσεων για χαμηλή δόση ακτινοβολίας (50 mGy). Επίσης, έδειξαν ότι υπάρχει μεγάλη διακύμανση της συχνότητας εμφάνισης των μικροπυρήνων τόσο στο υπόβαθρο όσο και στα ακτινοβολημένα δείγματα με την χαμηλή δόση ακτινοβολίας.
Η δεύτερη σειρά πειραμάτων αφορά την πλέον ευαίσθητη μέθοδο για την ανίχνευση χαμηλών δόσεων ιοντίζουσας ακτινοβολίας, την μέθοδο της φωσφορυλιωμένης ιστονικής πρωτεΐνης Η2Α (γ-Η2ΑΧ). Με την συγκεκριμένη μέθοδο αναλύθηκαν όλα τα δείγματα μετά από in vitro έκθεση τους στην χαμηλή δόσης ακτινοβολίας των 0,05 Gy και τα αποτελέσματα της ανάλυσης έδειξαν ότι προκλήθηκε στατιστικώς σημαντική αύξηση των ακτινοεπαγόμενων γ-H2AX εστιών σε σχέση με τα μη-ακτινοβολημένα δείγματα (control) αμέσως μετά την έκθεση. Η διαφορά παρέμεινε στατιστικώς σημαντική και 24 ώρες μετά την ακτινοβόληση με τον αριθμό των καταμετρούνων foci μειωμένο λόγω της επιδιόρθωσης. Σημαντικό αποτέλεσμα είναι επίσης η διακύμανση στην επιδιόρθωση των DSBs μεταξύ των δοτών όπως προκύπτει από την ανάλυση των δειγμάτων 24 ώρες μετά την έκθεση.
Η τελευταία σειρά πειραμάτων επικεντρώθηκε στην μελέτη της επαγώμενης χρωμοσωματικής αστάθειας μετά από έκθεση σε χαμηλές δόσεις ακτινοβολίας με τη μέθοδο ανίχνευσης ασύμμετρων κυτταρικών διαιρέσεων. Για τον σκοπό αυτό εφαρμόστηκε συνδυασμός της μεθόδου των μικροπυρήνων και της μεθόδου φθορίζοντος in situ υβριδισμού (i-CBMN) για τους 3 πρώτους υγιής δότες μετά από in vitro έκθεση των δειγμάτων σε δόσεις ακτινοβολίας 0,05 και 2 Gy, για δύο διαφορετικά χρονικά σημεία μετά την έκθεση (72 και 96 ώρες μετά την ακτινοβόληση). Τα πρώιμα αποτελέσματα της τρίτης σειράς πειραμάτων δεν υποδεικνύουν στατιστικώς σημαντική δοσο-εξαρτώμενη αύξηση των ασύμμετρων κυτταρικών διαιρέσεων μετά από έκθεση στην χαμηλή δόση ακτινοβολίας των 0,05 Gy για κανένα από τα τρία χρονικά σημεία.
Συμπερασματικά, για την βαθύτερη κατανόηση των επιδράσεων των χαμηλών δόσεων ακτινοβολίας και κατ επέκταση του κινδύνου που αυτές εγκυμονούν κατά τις ιατρικές εκθέσεις τόσο για τους ασθενείς όσο και για τους εργαζόμενους είναι αναγκαίο να ερευνηθεί περαιτέρω η συσχέτιση της επαγωγής και της επιδιόρθωσης των εστιών γ-Η2ΑΧ με τις βιολογικές επιπτώσεις σε επίπεδο κυττάρου. Επιπλέον, η παρακολούθηση της εξέλιξης των ασύμμετρων κυτταρικών διαιρέσεων μετά από αρκετούς κυτταρικούς κύκλους αλλά και συσχέτισή τους με χρωμοσωματική αστάθεια και ανευπλοειδία μπορεί να συμβάλει καταλυτικά στην κατανόηση των πολύπλοκων μηχανισμών ακτινοπροκλιτής καρκινογένεσης.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Επιστήμες Υγείας
Λέξεις-κλειδιά:
Ακτινολία γ, Χαμηλές δόσεις, Ιοντίζουσα ακτινοβολία, Κυτταρογενετικές μέθοδοι, Επίδραση ακτινοβολίας
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
48
