Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2022-08-31
Συγγραφέας:
Στράτος Κωνσταντίνος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ευάγγελος Καραμανωλάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ειρήνη Καραμούζη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας, Πανεπιστήμιο Sheffield
Δήμητρα Λαμπροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ευάνθης Χατζηβασιλείου, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Εμμανουήλ Κούμας, Επίκουρος Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Πολυμέρης Βόγλης, Καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Σωτήριος Ριζάς, Διευθυντής Ερευνών Κέντρου Ερεύνης της Ιστορίας του Νεωτέρου Ελληνισμού, Ακαδημία Αθηνών
Πρωτότυπος Τίτλος:
Το "Κίνημα του Ναυτικού" (1972-1973): τα γεγονότα, οι άνθρωποι, η μνήμη
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Το "Κίνημα του Ναυτικού" (1972-1973): τα γεγονότα, οι άνθρωποι, η μνήμη
Περίληψη:
Αντικείμενο της διδακτορικής διατριβής αποτελεί το «Κίνημα του Ναυτικού» τον Μάιο του 1973, όπως έμεινε να ονομάζεται η συνωμοσία μιας ομάδας ανώτερων και κατώτερων εν ενεργεία αξιωματικών του ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με στόχο την ανατροπή της Δικτατορίας των Συνταγματαρχών. Κεντρικό ερώτημα της διατριβής είναι το πως η συνωμοσία κατέληξε να αναδειχθεί σε επίσημο σύμβολο της Τρίτης Δημοκρατίας για τον αντιδικτατορικό αγώνα και την αποκατάσταση του δημοκρατικού καθεστώτος. Προκειμένου να το απαντήσει, η διατριβή κινείται σε δύο ερευνητικούς άξονες. Ο πρώτος επιχειρεί να διαβάσει εκ νέου το «Κίνημα» φιλοδοξώντας να κατανοήσει τη φυσιογνωμία και τα χαρακτηριστικά του εντός της εποχής που συνέβη. Ο δεύτερος άξονας επιχειρεί, με βάση ακριβώς την προηγούμενη εικόνα, να κατανοήσει τη διαδρομή του «Κινήματος» στη συλλογική μνήμη μετά τη κατάρρευση της δικτατορίας, να εντοπίσει τη λογική των μεταγενέστερων αφηγήσεων για αυτό, να αναδείξει τον τρόπο που η μνήμη του προσαρμόστηκε στις πολιτικές και κοινωνικές ανάγκες της συγκυρίας. Βασική υπόθεση εργασίας είναι ότι το «Κίνημα του Ναυτικού», το οποίο αποτέλεσε έκφραση του πολιτικού ρόλου του μεταπολεμικού Ελληνικού Ναυτικού, στο πλαίσιο της Μεταπολίτευσης έχασε σταδιακά την πολιτική του διάσταση, ενσωματώθηκε στη συλλογική μνήμη και αποτέλεσε εν τέλει συστατικό στοιχείο του αφηγήματος για τη γέννηση και τον χαρακτήρα της Τρίτης Ελληνικής Δημοκρατίας. Η έρευνα εντάσσεται ταυτόχρονα στην πολιτική και τη πολιτισμική ιστορία, χρησιμοποιώντας από τη δεύτερη μεθοδολογικά εργαλεία των σπουδών μνήμης. Η διατριβή προσεγγίζει το «Κίνημα» χρησιμοποιώντας μια πληθώρα πηγών: αρχειακά τεκμήρια (αρχειακές συλλογές αξιωματικών της συνωμοσίας, Κ. Καραμανλή, Ε. Αβέρωφ, κ.α.), μαρτυρίες, Τύπος και οπτικοακουστικές αποτυπώσεις. Βασικά συμπεράσματα της διατριβής είναι τα εξής: Η συνωμοσία υπήρξε πράγματι έκφραση του πολιτικού ρόλου του μεταπολεμικού Ναυτικού που το ήθελε εγγυητή της διατήρησης της Ελλάδας εντός της Δύσης και ο οποίος πήγαζε από την αποστολή που έπρεπε να εκπληρώσει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ: την προστασία των θαλάσσιων οδών επικοινωνίας που οδηγούσαν από τη Μεσόγειο στην Ελλάδα, τόσο σε περίοδο ειρήνης όσο και πολέμου. Βασικό κίνητρο των συνωμοτών ήταν ο φόβος ότι ο αντιαμερικανισμός που καλλιεργούσε το καθεστώς στην ελληνική κοινωνία θα ενίσχυε την Αριστερά, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο τη σχέση της Ελλάδας με τη Δύση. Η ανάδειξη της συνωμοσίας σε σύμβολο της Τρίτης Δημοκρατίας έχει τις ρίζες της στη Μεταπολίτευση του 1974-1975, όταν ο συντηρητικός χώρος, για τον οποίο η συνωμοσία αποτελούσε σημαντικό γεγονός κατά της δικτατορίας, συγκρότησε μια συναινετική πολιτικά εικόνα της, η οποία καθιέρωσε τον χαρακτηρισμό της ως «Κίνημα του Ναυτικού». Αυτή αποτέλεσε και τη βάση των μετέπειτα ανανοηματοδοτήσεων του «Κινήματος». Επέτρεψε την ενσωμάτωση της συνωμοσίας στη μεταπολιτευτική συλλογική μνήμη και λίγες δεκαετίες αργότερα, στο νέο πολιτικό και ιδεολογικό πλαίσιο της μεταψυχροπολεμικής εποχής, να αναδειχθεί από το ελληνικό κράτος σε επίσημο σύμβολο της Τρίτης Δημοκρατίας στη νέα εποχή.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
Πολεμικό Ναυτικό, Αξιωματικοί, Στρατιωτική Δικτατορία 1967-1974, Αντιδικτατορικό Κίνημα, Μεταπολίτευση, Τρίτη Δημοκρατία, Πολιτικός ρόλος Ναυτικού, Συλλογική Μνήμη, "Κίνημα του Ναυτικού" 1973
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1285
