Μονάδα:
Κατεύθυνση Διεθνές και Ευρωπαϊκό ΔίκαιοΒιβλιοθήκη Νομικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2023-01-25
Συγγραφέας:
Μαυρομάτη Νικολέτα-Συμέλα
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
1) Ρεβέκκα-Εμμανουέλα Παπαδοπούλου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Δικαίου, Τομέας Διεθνών Σπουδών
2) Μεταξία Ι. Κουσκουνά, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ευρωπαϊκού Δικαίου, Τομέας Διεθνών Σπουδών
3) Εμμανουήλ Περάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Ευρωπαϊκού Δικαίου, Τομέας Διεθνών Σπουδών
Πρωτότυπος Τίτλος:
“The principle of mutual trust and fundamental rights protection in the execution of the European Arrest Warrant: Current issues and the way forward”
Γλώσσες εργασίας:
Αγγλικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
"Η αρχή της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την εκτέλεση του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης: Σύγχρονα ζητήματα και η πορεία προς το μέλλον"
Περίληψη:
Η παρούσα διατριβή αποσκοπεί στην παροχή μιας κριτικής επισκόπησης της αμφιλεγόμενης σχέσης μεταξύ, αφενός, της αρχής της αμοιβαίας εμπιστοσύνης ως θεμέλιου λίθου της διακρατικής συνεργασίας στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ελευθερίας, Ασφάλειας και Δικαιοσύνης και, αφετέρου, της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων ως βασικών αξιών που αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Στην ουσία, οι παράμετροι αυτής της σχέσης δεν προσεγγίζονται σε απλή θεωρητική βάση, αλλά διερευνώνται υπό το πρίσμα της πρακτικής τους εκδήλωσης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης, του πρώτου και πιο συμβολικού μέτρου εφαρμογής της αμοιβαίας αναγνώρισης σε ευρωπαϊκές ποινικές υποθέσεις. Μολονότι κατά τις δύο σχεδόν δεκαετίες λειτουργίας του το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης έχει επικροτηθεί ως συνολική επιτυχία, η αμετάβλητη εστίαση του μέσου στον έλεγχο του εγκλήματος έχει εγείρει ανησυχητικά μηνύματα για την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων του παραδιδόμενου ατόμου, το οποίο σταδιακά γίνεται αντιληπτό ως κάτοχος δικαιωμάτων με αναπόσπαστο ρόλο στη διαδικασία παράδοσης και όχι ως απλό εργαλείο για την επίτευξη των στόχων της επιβολής του νόμου. Δεδομένου ότι η αποτελεσματική, επιτόπια προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και αρχών αποτελεί προϋπόθεση για την πραγματική εμπιστοσύνη, τη νομιμοποίηση και την τελική επιβίωση της αποτελεσματικής συνεργασίας που βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση, η βέλτιστη συνύπαρξη και η παράλληλη προώθηση αυτών των δύο εκ πρώτης όψεως αντικρουόμενων συμφερόντων δεν είναι μόνο επιθυμητή, αλλά και αναγκαία - εξ ου και η ανάγκη να εξεταστεί η αμοιβαία αλληλεπίδρασή τους στο πλαίσιο των σημερινών προκλήσεων και εξελίξεων στον Ευρωπαϊκό χώρο της ποινικής δικαιοσύνης.
Η εισαγωγή της διατριβής επιδιώκει να παράσχει μια εικόνα της διφορούμενης έννοιας της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της σταδιακής ενσωμάτωσής της ως βασικής, προαπαιτούμενης αρχής για το σύστημα συνεργασίας σε ποινικές υποθέσεις που βασίζεται στην αμοιβαία αναγνώριση. Ειδικότερα, σκιαγραφούνται η πολυπλοκότητα και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του συστήματος αυτού, λαμβάνοντας υπόψη τις καταβολές και την ιστορική εξέλιξη του Ευρωπαϊκού ποινικού δικαίου, καθώς και την αναπόφευκτη ένταση μεταξύ της σχεδόν αυτόματης, κρατικά προσανατολισμένης αναγνώρισης και εκτέλεσης αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων και της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Με αυτή την αφετηρία, το κύριο σώμα της διατριβής χωρίζεται σε δύο μέρη: το πρώτο μέρος αναδεικνύει την εξελικτική πορεία της δικαστικής εννοιολόγησης της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και της σχέσης της με την προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά την εκτέλεση του Ευρωπαϊκού Εντάλματος Σύλληψης, ενώ το δεύτερο μέρος αναλύει τη λεπτομερή εφαρμογή της αφήγησης του Δικαστηρίου σε δύο εντελώς διαφορετικά πλαίσια, δηλαδή υπό το πρίσμα της παραβίασης των απόλυτων και μη απόλυτων θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο μέρος καταγράφει την κορύφωση και το τελευταίο επεισόδιο του έπους του Δικαστηρίου σχετικά με την αμοιβαία εμπιστοσύνη σε ποινικές υποθέσεις - από την αρχική παραδοχή μιας σχεδόν απόλυτης υποχρέωσης αναγνώρισης και εκτέλεσης αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων, το Δικαστήριο κινήθηκε σταδιακά προς μια πιο επιεική προσέγγιση, αποδεχόμενο τη δυνατότητα, αν και σε εξαιρετικές περιστάσεις, να ανατραπεί το τεκμήριο της αμοιβαίας εμπιστοσύνης για την υπεράσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Το πρώτο μέρος αποδίδει αυτή την παραδειγματική μεταστροφή στη διαδικασία του εποικοδομητικού δικαστικού διαλόγου και σε εξωτερικές πιέσεις, παρά στη συνειδητοποίηση από το ίδιο το Δικαστήριο της ανάγκης να εξισορροπήσει τις απαιτήσεις επιβολής του νόμου με την προστασία των δικαιωμάτων. Στο ίδιο πνεύμα, το δεύτερο μέρος συμπληρώνει την προηγούμενη ανάλυση αναλύοντας το "τεστ δύο επιπέδων" που χρησιμοποίησε το Δικαστήριο σε δύο διαφορετικές ομάδες πραγματικών περιστάσεων. Καθώς φαίνεται να ακολουθείται η ίδια προσέγγιση, τόσο για παραβιάσεις του δικαιώματος κατά της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης όσο και για παραβιάσεις του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη εν μέσω της σημερινής κρίσης του κράτους δικαίου, το δεύτερο μέρος θα συζητήσει τις πρακτικές προκλήσεις και, τελικά, τη λειτουργικότητα της τρέχουσας αφήγησης υπό το πρίσμα του σημερινού και γεμάτου προκλήσεις υποβάθρου της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Μετά το κύριο μέρος θα ακολουθήσουν συμπεράσματα σχετικά με την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της έννοιας της αμοιβαίας εμπιστοσύνης και των παραμέτρων της, με έμφαση στους διαθέσιμους μηχανισμούς οικοδόμησης εμπιστοσύνης και στην πρωτεύουσα θέση που επιφυλάσσεται στο άτομο στη μετά τη Λισαβόνα εποχή.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Δίκαιο – Νομοθεσία
Λοιπές θεματικές κατηγορίες:
Διεθνές Δίκαιο
Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Λέξεις-κλειδιά:
Χώρος Ελευθερίας Ασφάλειας και Δικαιοσύνης, Ευρωπαϊκή ποινική δικαιοσύνη, Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης, αμοιβαία εμπιστοσύνη, αμοιβαία αναγνώριση, θεμελιώδη δικαιώματα, δικαστικός διάλογος, κράτος δικαίου
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
89
