Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας
Βιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής

2023-05-15

2023

Ρογκενμπούκε Μισέλ

Ιωάννης Παπαδάτος, Καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Βασιλική Αργυροπούλου, Καθηγήτρια Συντήρησης Μεταλλικών Αντικειμένων, Π.Α.Δ.Α.
Ελένη Φιλιππάκη, Ερευνήτρια Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος»
Παναγιώτης Βουδούρης, Καθηγητής Ορυκτολογίας και Πετρολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Ευρυδίκη Κεφαλίδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Λυδία Παλαιοκρασσά-Κόπιτσα, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Ιωάννης Μπασιάκος, Ομότιμος Ερευνητής, Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. «Δημόκριτος»

Μελέτη της τεχνολογίας κατασκευής σιδηρών αντικειμένων των αρχών της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας, με βάση τα ευρήματα της ανασκαφής Σπηλαίου Διός στην Πάρνηθα Αττικής.

Ελληνικά

Μελέτη της τεχνολογίας κατασκευής σιδηρών αντικειμένων των αρχών της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας, με βάση τα ευρήματα της ανασκαφής Σπηλαίου Διός στην Πάρνηθα Αττικής.

H διατριβή έχει ως θέμα τη μελέτη της τεχνολογίας κατασκευής σιδηρών αντικειμένων των αρχών της πρώτης προχριστιανικής χιλιετίας, με βάση τα ευρήματα της ανασκαφής ιερού του Διός στην Πάρνηθα Αττικής. Αποτελείται από δύο τόμους, εκ των οποίων ο Τόμος Α΄ περιλαμβάνει το κυρίως κείμενο της διατριβής με τη σύνθεση και την ερμηνεία των δεδομένων και ο Τόμος Β΄ τα δελτία με τις περιγραφές και τις αναλύσεις των αντικειμένων.
Ο πρώτος τόμος, αποτελείται από τρία γενικά μέρη, το Θεωρητικό Μέρος (Μέρος Α’), τις Αναλύσεις (Μέρος Β’) και τη Σύνθεση των δεδομένων (Μέρος Γ’).
Το Θεωρητικό Μέρος (Μέρος Α’) αποτελείται από τέσσερα κεφάλαια. Στο Κεφάλαιο 1 γίνεται μια κριτική ανασκόπηση της ιστορίας της έρευνας της μεταλλουργίας του σιδήρου με έμφαση στην Ελλάδα και την Ανατολική Μεσόγειο κατά το πρώτο μισό της 1ης προχριστιανικής χιλιετίας. Στο Κεφάλαιο 2 γίνεται μια σύντομη παρουσίαση της ανασκαφής, του Ιερού και της χρονολόγησής του. Στο Κεφάλαιο 3 παρουσιάζονται οι κατηγορίες των ευρημάτων που αναλύθηκαν, συγκεκριμένα τα μαχαίρια, οι οβελοί και τα ξίφη. Συζητούνται η τυπολογία και η χρήση τους, με βάση αρχαιολογικές μελέτες που έχουν γίνει και παράλληλα από άλλες ανασκαφές. Στο Κεφάλαιο 4, εξετάζεται με λεπτομέρεια όλη η εγχειρηματική αλυσίδα, από την εκκαμίνευση έως την κατασκευή των αντικειμένων, καθώς και επιμέρους θερμικές επεξεργασίες, όπως η ενανθράκωση, η βαφή και η ανόπτηση. Επιπλέον, γίνεται μια προσπάθεια ανασύνθεσης της μεταλλουργίας του σιδήρου κατά την αρχαιότητα με βάση τα αρχαιολογικά δεδομένα, τις γραπτές πηγές αλλά και την εικονογραφία.
Στο Β’ Μέρος, το οποίο αποτελείται από 6 κεφάλαια, παρουσιάζονται τα αποτελέσματα των αναλυτικών μεθόδων. Στο Κεφάλαιο 5 αρχικά, περιγράφονται οι αναλυτικές μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν, συγκεκριμένα (α) η ραδιογραφία ακτίνων Χ, (β) η φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ (p-XRF), (γ) το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο σάρωσης με φασματόμετρο ενεργειακής διασποράς ακτίνων Χ (SEM-EDS), (δ) η οπτική μικροσκοπία για μεταλλογραφική εξέταση, και (ε) η σκληρομέτρηση.
Τα επόμενα κεφάλαια (Κεφάλαια 6-10) είναι αφιερωμένα στα αποτελέσματα κάθε μίας από τις παραπάνω αναλυτικές μεθόδους. Σε καθένα από αυτά παρουσιάζονται οι βασικές αρχές της κάθε μεθόδου, η αναλυτική συσκευή που χρησιμοποιήθηκε, τα ερωτήματα που κλήθηκε να απαντήσει η κάθε ανάλυση, καθώς και τα αποτελέσματα.
Στο τελευταίο μέρος της διατριβής (Μέρος Γ’) παρουσιάζεται σε ένα κεφάλαιο (Κεφάλαιο 11) η σύνθεση των δεδομένων και των αποτελεσμάτων των αναλύσεων του υλικού αυτού, το οποίο από μόνο του αποτελεί μια πρωτότυπη συμβολή στην έρευνα της μεταλλουργίας του σιδήρου στις πρώιμες ιστορικές περιόδους, δηλαδή περιόδους κατά τις οποίες η μεταλλουργία σιδήρου βρίσκεται ακόμα σε φάση διαμόρφωσης, και οι οποίες ήταν ελάχιστα γνωστές έως τώρα στην αρχαιολογική και αρχαιομετρική έρευνα, προσφέροντας νέα δεδομένα για ζητήματα όπως η συνειδητή παραγωγή χάλυβα ή η χρήση σκληρών σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων.

Αρχαιολογία

Ιερό Διός Παρνησσίου, Μαχαίρια, Οβελοί, Ξίφη, Σίδηρος, Χάλυβας, Λατερίτες, Τεχνολογία, Αρχαιομεταλλουργία.

Ναι

3

Ναι

216

644

Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-05-15.

https://pergamos.lib.uoa.gr/uoa/dl/object/3328325