Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Ευστάθιος Π. Ευσταθόπουλος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Παντελής Καραΐσκος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Βασίλειος Κουλουλίας, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Μιχάλης Μαζωνάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Κρήτης
Καλλιόπη Πλατώνη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ελευθέριος Παππάς, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γεωργία Λυμπεροπούλου, Λέκτορας, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η διενέργεια επαλήθευσης των ακτινοθεραπευτικών πλάνων για κάθε ασθενή
αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της σύγχρονης ακτινοθεραπείας, λόγω της αυξημένης πολυπλοκότητάς της. Επί του παρόντος, η αξιολόγηση των πλάνων
επαλήθευσης πραγματοποιείται κυρίως με στατιστικές μεθόδους. Σκοπός της
παρούσας διατριβής είναι η ανάπτυξη μιας νέας μεθόδου σύγκρισης κατανομών
δόσης, η οποία α) να παρέχει κλινικό περιεχόμενο στα αποτελέσματά της και β)
να έχει όρια αποδοχής που να προκύπτουν από τις πραγματικές δυνατότητες
του γραμμικού επιταχυντή. Η βασική ιδέα έγκειται στο γεγονός ότι το σχήμα
κάθε ισοδοσιακής καμπύλης ή επιφανείας είναι εφικτό να παραμετροποιηθεί σε
ιστόγραμμα χρησιμοποιώντας ως συνάρτηση μετατροπής την απόσταση των
σημείων που την αποτελούν από το ισόκεντρο της θεραπείας. Με αυτό τον τρόπο, η πολύπλοκη σύγκριση στον τρισδιάστατο χώρο απλοποιείται με τη βοήθεια
μέτρων ανομοιότητας ιστογραμμάτων. Ως «διαφορές ισοδοσιακών επιφανειών»
ορίζονται οι κανονικοποιημένες διαφορές των ιστογραμμάτων των επιφανειών αναφοράς και αξιολόγησης συναρτήσει των αντίστοιχων ισοδοσιακών επιπέδων
του πλάνου. Τα όρια αποδοχής πηγάζουν από τα όρια διασφάλισης ποιότητας
του γραμμικού επιταχυντή, μεταβάλλονται ανάλογα με τη βάθμωση των περιοχών του πλάνου και παρουσιάζονται με κλινικά εύληπτο τρόπο. Η προτεινόμενη
αυτή μέθοδος συγκρίθηκε με τον δείκτη γ χρησιμοποιώντας κατανομές δόσης
VMAT και IMRT στις οποίες εισήχθησαν σκοπίμως λάθη αυξανόμενης σημαντικότητας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η προτεινόμενη μέθοδος είναι ευαίσθητη
σε όλα τα σφάλματα που εμπεριέχονται στα πλάνα. Οι αποκλίσεις παρουσιάζονται ανά ισοδόσιακή επιτρέποντας την αξιολόγηση των πλάνων σε δύο περιοχές
που αντιπροσωπεύουν την περιοχή υψηλής δόσης (στόχος) και τους φυσιολογικούς ιστούς. Συμπερασματικά, η μέθοδος «Διαφορών Ισοδοσιακών Επιφανειών» αποτελεί μια εύληπτη, σχετική με τα πρωτόκολλα διασφάλιση της ποιότητας,
απαλλαγμένη από την ανάγκη αντιστοίχισης των κατανομών και κλινικά προσανατολισμένη τεχνική αξιολόγησης της δόσης ακτινοβολίας κατά τη διαδικασία
επαλήθευσης ακτινοθεραπευτικών πλάνων. Η μέθοδος αυτή μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε ως αυτόνομο είτε ως επικουρικό εργαλείο στις καθιερωμένες
διαδικασίες αξιολόγησης, ξεπερνώντας σημαντικούς περιορισμούς όπως αναφέρονται στη διεθνή βιβλιογραφία.
