Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2024-01-04
Συγγραφέας:
Ταξιάρχη Παναγιώτα
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Π. Βαλαβάνης, ομότιμος καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Μ. Κορρές, ομότιμος καθηγητής, Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, ΕΜΠ
Χρ. Κανελλόπουλος, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Στ. Κατάκης, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ν. Δημάκης, επίκουρος καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Ι. Λώλος, αναπληρωτής καθηγητής, Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Β. Αντωνιάδης, κύριος ερευνητής, Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών, ΕΙΕ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Οι λατρευτικοί χώροι των Aιγυπτιακών και Aνατολικών θεοτήτων στον Eλλαδικό χώρο κατά την Eλληνιστική περίοδο. Η μορφή και η λειτουργία της αυλής.
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Οι λατρευτικοί χώροι των Aιγυπτιακών και Aνατολικών θεοτήτων στον Eλλαδικό χώρο κατά την Eλληνιστική περίοδο. Η μορφή και η λειτουργία της αυλής.
Περίληψη:
Η διατριβή μελετά τα ιερά των ανατολικών λατρειών που ιδρύθηκαν κατά την ελληνιστική περίοδο στον ηπειρωτικό και τον νησιωτικό ελλαδικό χώρο, καθώς και τα δυτικά παράλια της Μ. Ασίας, δηλ. στη μητροπολιτική Ελλάδα και τις παλιές αποικίες με τον αμιγώς ελληνικό πολιτισμό. Συγκεκριμένα, αντικείμενο της μελέτης συνιστούν τα ιερά των αιγυπτιακών θεοτήτων Άμμωνος, Ίσιδος και Σαράπιδος και των συνοδών τους θεών, τα ιερά της φρυγικής Μητέρας Θεάς (Μήτηρ θεών/Κυβέλη), καθώς και τα ιερά θεοτήτων από τη Συροφοινίκη (Ατάργατις, Άδαδος κ.α.) που έχουν ανασκαφεί στη Δήλο. Παρά το γεγονός ότι κάποιες από τις παραπάνω λατρείες είχαν εισαχθεί στον ελλαδικό χώρο νωρίτερα, και η λατρεία της Κυβέλης μάλιστα διέθετε και ιερά, κατά την ελληνιστική περίοδο η διάδοσή τους υπήρξε ευρεία, ως απόρροια του θρησκευτικού συγκρητισμού και των εντατικότερων επαφών των Ελλήνων με τους ανατολικούς πληθυσμούς στο πλαίσιο του οικουμενισμού των ελληνιστικών χρόνων. Το θέμα είναι ευρύτατο, εφόσον έχει κοινωνικό-πολιτικές και θρησκειολογικές προεκτάσεις, τις οποίες η παρούσα μελέτη προσεγγίζει ακροθιγώς, εφόσον το αντικείμενό της εστιάζει στην αρχιτεκτονική έκφραση των συγκεκριμένων λατρειών, όπως τη γνωρίζουμε μέσα από τα ανεσκαμμένα ιερά.
Αρχικά, γίνεται μια σύντομη επισκόπηση κάποιων βασικών όψεων της κοινωνίας και του πολιτισμού του «ελληνιστικού κόσμου», προκειμένου να καταδειχτούν εκείνες οι οποίες σχετίζονται ιδιαιτέρως με τη θρησκευτικότητα της εποχής. Εν συνεχεία, δίδεται ένα περίγραμμα των ανατολικών θεοτήτων που λατρεύτηκαν στον ελλαδικό χώρο, ενώ καταγράφονται και τα γνωστά από τις αρχαίες πηγές ιερά αυτών των λατρειών, προκειμένου να υπογραμμιστεί η ευρεία εξάπλωσή τους. Ακολουθεί η παρουσίαση ενός εκάστου των ανεσκαμμένων ιερών, οπότε διαπιστώνεται ότι αυτά δεν ακολουθούν έναν κοινό συντακτικό τύπο. Στο κυρίως συνθετικό μέρος της μελέτης, τα ιερά αντιμετωπίζονται συνολικά και κατατάσσονται σε διαφορετικές κατηγορίες ανάλογα με τη γενική διαμόρφωσή τους. Ακολουθεί η ανάλυση του ιερού πυρήνα, δηλ. των αυλών και των περιεχομένων κτισμάτων και κατασκευών, και επισημαίνεται η σύνδεση όλων αυτών μεταξύ τους, προκειμένου να ανιχνευθεί ο τρόπος λειτουργίας του. Τα επιμέρους αρχιτεκτονικά στοιχεία τίθενται υπό σύγκριση τόσο μεταξύ των υπό μελέτη ιερών όσο και με άλλα ιερά από την Ελλάδα και την Ανατολή, στην προσπάθεια εύρεσης παραλλήλων, επιρροών και διαφορών. Τέλος, συνοψίζονται τα συμπεράσματα που εξήχθησαν από την μελέτη και καταγράφονται οι παράγοντες που οδήγησαν στην επιλογή κάθε φορά της συγκεκριμένης μορφής και των επιμέρους αρχιτεκτονικών στοιχείων.
Με την παρούσα μελέτη φιλοδοξούμε να καλύψουμε ένα κενό της έρευνας αναφορικά με την αρχιτεκτονική έκφραση των ανατολικών λατρειών που εισήχθησαν κατά την ελληνιστική περίοδο στον ελλαδικό χώρο, εφόσον αυτά αντιμετωπίζονται συνολικά και όχι μεμονωμένα, αντιπαραβάλλοντας τα επιμέρους αρχιτεκτονικά τους στοιχεία και υπογραμμίζοντας τις ομοιότητες και τις διαφορές τους, τα στοιχεία εκείνα που υιοθετήθηκαν από τους τόπους καταγωγής τους και εκείνα που απορρίφθηκαν, ενώ δίδεται ιδιαίτερη έμφαση στη μορφή και τη λειτουργία της αυλής, εφόσον αυτή συνιστά δεσπόζον και κεντρικό στοιχείο στα ιερά των ανατολικών λατρειών.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
Ελληνιστική περίοδος, Αιγυπτιακές θεότητες, Ανατολικές θεότητες, Αρχαία Ελληνική Αρχιτεκτονική, Ιερά
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
10
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
2806
Αρχείο:
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-01-15.
Iera_aigyptiakon_anatolikon_theon.pdf
41 MB
Δεν επιτρέπεται η πρόσβαση στο αρχείο έως 2026-01-15.
