Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Κολαΐτης Γεράσιμος, Ομότιμος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Γιαννακόπουλος Γεώργιος, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Σταύρου Πήλιος-Δημήτρης, Επίκουρος Καθηγητής, Τομέας Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Θεωρητικό υπόβαθρο: Η έκθεση σε τραυματικές εμπειρίες έχει σχετιστεί με τη μειωμένη λειτουργικότητα του ατόμου, η οποία στους εφήβους εκδηλώνεται, συχνά, με εξωτερικευμένα προβλήματα. Η οικογενειακή λειτουργικότητα έχει βρεθεί να διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στη σχέση μεταξύ τραυματικών εμπειριών και ψυχοπαθολογίας των παιδιών ή των εφήβων.
Σκοπός: Η αξιολόγηση της σχέσης μεταξύ της έκθεσης σε τραυματικές εμπειρίες και των εξωτερικευμένων προβλημάτων και η διερεύνηση του πιθανού διαμεσολαβητικού ρόλου της οικογενειακής λειτουργικότητας στη σχέση ανάμεσα στις μεταβλητές αυτές, σε κοινοτικό δείγμα Ελλήνων εφήβων.
Μεθοδολογία: Συμπεριλήφθηκαν 712 έφηβοι μαθητές, με μέση ηλικία τα 15,03 έτη (Τ.Α = 0,82, 62,1% κορίτσια) και 685 γονείς/κηδεμόνες (84,2% γυναίκες). Τα εργαλεία συλλογής δεδομένων που αξιοποιήθηκαν ήταν τα «Ερωτηματολόγια Αξιολόγησης της Προσαρμοστικής Λειτουργικότητας και των Προβλημάτων Συμπεριφοράς και Συναισθήματος» για γονείς παιδιών 6-18 ετών και για εφήβους 11-18 ετών, το «Διεθνές Ερωτηματολόγιο Τραύματος για παιδιά και εφήβους», η υποκλίμακα Γενικής Λειτουργίας της «Κλίμακας Αξιολόγησης της Οικογενειακής Λειτουργίας» και η κλίμακα «Κατάθλιψης, Στρες και Άγχους».
Αποτελέσματα: Στο κλινικό/ υποκλινικό φάσμα των εξωτερικευμένων προβλημάτων ανήκε το 23,4% των αγοριών και το 26,5% των κοριτσιών. Παρουσιάστηκε στατιστικά σημαντική σχέση μεταξύ της έκθεσης σε τραυματικές εμπειρίες και των εξωτερικευμένων προβλημάτων των κοριτσιών (β = 0,21, p <0,05) και των αγοριών (β = 0,30, p <0,05) του φυσιολογικού φάσματος, έχοντας ελέγξει για τα κοινωνικοδημογραφικά χαρακτηριστικά, την οικογενειακή λειτουργικότητα και την ψυχοπαθολογία των γονέων. Αυτή η σχέση ήταν στατιστικά μη σημαντική για τα κορίτσια (β = 0,13, p >0,05) και τα αγόρια (β = 0,14, p >0,05) του κλινικού/υποκλινικού φάσματος. Η οικογενειακή λειτουργικότητα διαμεσολαβούσε μερικώς τη σχέση της έκθεσης σε τραυματικές εμπειρίες και των εξωτερικευμένων προβλημάτων (b = 0,13, p<0,05; b = 0,47, p<0,05).
Συμπεράσματα: Η οικογενειακή λειτουργικότητα διαδραματίζει διαμεσολαβητικό ρόλο μεταξύ της έκθεσης σε τραυματικές εμπειρίες και των εξωτερικευμένων προβλημάτων, δεδομένο που δύναται να αξιοποιηθεί ερευνητικά, καθώς και στην κλινική πρακτική στη θεραπεία οικογένειας.
Λέξεις-κλειδιά:
Τραυματικές εμπειρίες, Εξωτερικευμένα προβλήματα, Οικογενειακή λειτουργικότητα, Εφηβεία
