Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Άννα Τσιμπουκλή, Επικ. Καθηγήτρια, Π.Τ.Δ.Ε- Ε.Κ.Π.Α
Ελισάβετ Λαζαράκου, Επικ. Καθηγήτρια, Π.Τ.Δ.Ε- Ε.Κ.Π.Α
Κωνσταντίνα Τσώλη, Αν.. Καθηγήτρια, Π.Τ.Δ.Ε- Ε.Κ.Π.Α
Περίληψη:
Εισαγωγή:
Η σεξουαλική αγωγή και διαπαιδαγώγηση είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα που απασχόλησε και απασχολεί μέχρι και σήμερα τις κοινωνικές και εκπαιδευτικές αρχές, καθώς αποτελεί αντικείμενο διαμάχης, με συνεχείς συζητήσεις γύρω από την εφαρμογή της στο σχολικό πρόγραμμα. Παρά τις διάφορες ανησυχίες που επικρατούν και τις αρνητικές απόψεις που εκδηλώνονται για την εισαγωγή της στα εκπαιδευτικά προγράμματα, οι έρευνες τόσο Πανελλαδικά όσο και διεθνώς, αποδεικνύουν ότι διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο να βοηθήσει τους νέους να αποκτήσουν καλύτερη κατανόηση του εαυτού τους και του σώματός τους (Yoost et al., 2021), ενώ η UNESCO προτρέπει την εκπαιδευτική κοινότητα να αναλάβει δράση εφαρμόζοντας ολοκληρωμένα προγράμματα σεξουαλικής εκπαίδευσης (UNESCO, 2018).
Σκοπός:
Η παρούσα εργασία διερευνά τις αντιλήψεις και τις επιμορφωτικές ανάγκες των νηπιαγωγών που εργάζονται στη δημόσια ή και στην ιδιωτική εκπαίδευση στην περιφέρεια της Αττικής, σε θέματα σεξουαλικής αγωγής και διαπαιδαγώγησης.
Μέθοδος:
Στην παρούσα έρευνα χρησιμοποιήθηκε διπλή μεθολογική προσέγγιση. Αφενός, χρησιμοποιήθηκε η ποσοτική έρευνα όπου συμμετέχοντες συμπλήρωσαν μέσω του διαδικτύου ένα ερωτηματολόγιο, προκειμένου να επιτευχθεί η συλλογή πρωτογενών δεδομένων σχετικά με το θέμα της έρευνας. Αφετέρου, χρησιμοποιήθηκε και η ποιοτική μεθοδολογία, μέσω της υλοποίησης προσωπικής συνέντευξης σε εν ενεργεία νηπιαγωγούς που υπηρετούν στη δημόσια εκπαίδευση, με σκοπό την εμβάθυνση ορισμένων στοιχείων, όπως για παράδειγμα του τρόπου που αντιλαμβάνονται οι νηπιαγωγοί τη σεξουαλική αγωγή στο νηπιαγωγείο, των εμποδίων που αντιμετωπίζουν κατά την εφαρμογή της στο εκπαιδευτικό τους πρόγραμμα καθώς και των πραγματικών επιμορφωτικών αναγκών τους ως προς το θέμα αυτό.
Στοιχεία έρευνας:
Ο τίτλος της διπλωματικής αυτής εργασίας «Διερεύνηση των αντιλήψεων και των επιμορφωτικών αναγκών των νηπιαγωγών που υπηρετούν στη δημόσια ή την ιδιωτική εκπαίδευση στην Περιφέρεια της Αττικής, σε θέματα σεξουαλικής αγωγής και διαπαιδαγώγησης», φανερώνει τόσο τον σκοπό όσο και τα γενικότερα ζητούμενα. Συγκεκριμένα, διερευνώνται οι αντιλήψεις των νηπιαγωγών ως προς την ύπαρξη ή μη, θετικής στάσης αυτών απέναντι στη σεξουαλική αγωγή και κατά πόσο οι νηπιαγωγοί αναλαμβάνουν και υλοποιούν προγράμματα σεξουαλικής αγωγής στο εκπαιδευτικό τους έργο. Διερευνώνται η βαθμίδα έναρξης της σεξουαλικής αγωγής, το πλαίσιο εφαρμογής της και η θεματολογία που θα περιλαμβάνει, καθώς και τα χαρακτηριστικά που θα πρέπει να διαθέτει ο/η υπεύθυνος εκπαιδευτικός που εφαρμόζει προγράμματα σεξουαλικής αγωγής. Παράλληλα, εξετάζεται ο βαθμός επάρκειας των νηπιαγωγών στο να υλοποιούν προγράμματα σεξουαλικής αγωγής, αν υπάρχουν ανασταλτικοί παράγοντες που εμποδίζουν την υλοποίηση της σεξουαλικής αγωγής και ποιοι είναι αυτοί. Τέλος, η παρούσα έρευνα διερευνά και στοχεύει στην ανάδειξη των επιμορφωτικών αναγκών των νηπιαγωγών σε θέματα σεξουαλικής αγωγής και διαπαιδαγώγησης. Διερευνώνται, λοιπόν, τόσο τα κίνητρα που ωθούν όσο και τα εμπόδια που δυσχεραίνουν τους/τις νηπιαγωγούς να συμμετέχουν σε επιμορφωτικά προγράμματα, ανιχνεύοντας, ταυτόχρονα, τις προτιμήσεις των εν λόγω εκπαιδευτικών σχετικά με το περιεχόμενο, τον τρόπο και τις μεθόδους επιμόρφωσης τόσο σε γενικά επιμορφωτικά προγράμματα όσο και σε συγκεκριμένα προγράμματα για τη σεξουαλική αγωγή.
Αποτελέσματα:
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, ποσοτικής και ποιοτικής, αναδεικνύεται ξεκάθαρα η παιδαγωγική σπουδαιότητα της υλοποίησης προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο και μάλιστα από τη βαθμίδα του νηπιαγωγείου κιόλας, τονίζοντας, έτσι, την ευαισθητοποίηση όλων των νηπιαγωγών σε θέματα που άπτονται της σεξουαλικότητας, της ταυτότητας φύλου, της προστασίας της γενετήσιας αρχής. Ακόμη, σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ενώ αναδεικνύεται η θετική στάση των νηπιαγωγών απέναντι στην υλοποίηση σεξουαλικής αγωγής στο σχολείο, οι δραστηριότητες εφαρμογής σεξουαλικής αγωγής και διαπαιδαγώγησης στο διδακτικό τους έργο είναι περιστασιακές ή ανύπαρκτες στην πλειοψηφία του δείγματος. Από την επεξεργασία των δεδομένων, φάνηκε ότι οι νηπιαγωγοί δεν έχουν παρακολουθήσει ποτέ ή σχεδόν ποτέ μαθήματα ή επιμορφωτικά σεμινάρια για τη Σεξουαλική Αγωγή και Διαπαιδαγώγηση και γι’ αυτό δεν αισθάνονται επαρκώς εξοικειωμένοι σε θέματα σεξουαλικής αγωγής. Το γεγονός αυτό, υπογραμμίζει ρητά την ανάγκη των νηπιαγωγών για επιμόρφωση πάνω στο συγκεκριμένο θέμα, καθώς οι ίδιοι οι νηπιαγωγοί τονίζουν στις απαντήσεις τους ότι βασική αιτία της μη υλοποίησης προγραμμάτων σεξουαλικής αγωγής στο εκπαιδευτικό τους έργο είναι η έλλειψη επιμόρφωσής τους. Ακόμη, αναδεικνύεται η ανάγκη για ύπαρξη κατάλληλου εκπαιδευτικού υλικού και η υποστήριξη από επίσημους φορείς, όπως το Υπουργείο Παιδείας και η συνεργασία με άλλους επιστήμονες (ψυχολόγους, νοσηλευτές, κοινωνικούς λειτουργούς κ.α.)
