Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μπίρμπας Κωνσταντίνος, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Κακλαμάνος Ιωάννης, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Μαριόλης Σαψάκος Θεόδωρος, Καθηγητής, Τμήμα Νοσηλευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Εισαγωγή: Ο πόνος είναι ένα πολύπλευρο και πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Με την εξέλιξη της επιστήμης, έχουν αναπτυχθεί διάφορα εργαλεία και μέθοδοι για να καταφέρνουν να τον
ποσοτικοποιήσουν και εν συνεχεία να τον διαχειριστούν και να τον αντιμετωπίσουν. Ο
αποτελεσματικός έλεγχος του μετεγχειρητικού πόνου αποτελεί πλέον αναπόσπαστο μέρος της περιεγχειρητικής φροντίδας των ασθενών καθώς η αντιμετώπισή του συντελεί σημαντικά στην μείωση των μετεγχειρητικών επιπλοκών. Οι επεμβάσεις θώρακος θεωρούνται από τις πλέον επώδυνες χειρουργικές επεμβάσεις. Πολλές αναλγητικές τεχνικές έχουν περιγραφεί για την ανακούφιση του μετεγχειρητικού πόνου μετά από θωρακοτομή.
Σκοπός: Στην παρούσα εργασία, γίνεται αναφορά στις κυριότερες μεθόδους αναλγησίας μετά από θωρακοτομή, αλλά και σε ορισμένα εργαλεία καταγραφής και ποσοτικοποίησης του πόνου. Επιπλέον, γίνεται συστηματική ανασκόπηση ορισμένων μελετών που πραγματεύονται τις μεθόδους αντιμετώπισης του μετεγχειρητικού πόνου μετά από θωρακοτομή, με στόχο να
αναλυθούν συγκεντρωτικά τα αποτελέσματα τους και να γίνει αναφορά στα σημαντικότερα ευρήματα που προκύπτουν.
Μεθοδολογία: Η βιβλιογραφία που χρησιμοποιήθηκε για την συγκεκριμένη βιβλιογραφική
ανασκόπηση αντλήθηκε μέσω των διαδικτυακών βάσεων δεδομένων Pubmed, GoogleScholar
και Scopus. Κριτήρια επιλογής των μελετών που χρησιμοποιήθηκαν αποτέλεσαν: το χρονικό
διάστημα δημοσίευσης των μελετών να είναι εντός των τελευταίων 15 ετών (2008-2023), οι
δημοσιεύσεις να είναι στην Αγγλική ή στην Ελληνική γλώσσα, οι δημοσιεύσεις να αποτελούν
πρωτογενή έρευνα, οι δημοσιεύσεις να μελετούν τις μεθόδους αντιμετώπισης του
μετεγχειρητικού πόνου σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε θωρακοτομή και να υπάρχει
πρόσβαση στο πλήρες άρθρο. Τελικά συμπεριλήφθηκαν 17 μελέτες στην παρούσα ανασκόπηση.
Αποτελέσματα: Όσο αφορά την ενδοφλέβια αναλγησία, απο τους φαρμακευτικούς παράγοντες που μελετήθηκαν, φάνηκε πως η χρήση ψυχοτρόπων φαρμάκων ως επικουρικό της αναλγητικής θεραπείας συμβάλλει στην συνολική ικανοποίηση του ασθενούς και την μείωση των επιπέδων του πόνου και των παρενεργειών, σε αντίθεση με την χορήγηση κεταμίνης, η οποία δεν είχε σημαντικό όφελος ως προς τους παράγοντες αυτούς. Επίσης, η συνδυαστική χορήγηση κετορολάκης και παρακεταμόλης φαίνεται πως παρέχει ελαφρώς καλύτερη αναλγητική δράση από αυτή της πεθιδίνης, όταν χορηγούνται ενδοφλεβίως. Στην περίπτωση της θωρακικής επισκληριδίου αναλγησίας τα αποτελέσματα έδειξαν ότι η προσθήκη θειικού μαγνησίου μπορεί να μειώσει σημαντικά τα επίπεδα μετεγχειρητικού πόνου αλλά και την ανάγκη κατανάλωσης οπιοειδών φαρμάκων, χωρίς να προκαλέσει δυσμενείς επιπτώσεις. Οι περισσότερες έρευνες που μελετούν την μέθοδο της κρυοαναλγησίας, φαίνεται να την συσχετίζουν με αυξημένη συχνότητα εμφάνισης χρόνιου νευροπαθητικού πόνου. Επίσης, δεν αναφέρουν κανένα στατιστικά σημαντικό όφελος της κρυοαναλγησίας στα επίπεδα οξέος πόνου. Συγκριτικά με την χρήση συστηματικής αναλγησίας, η μέθοδος παρασπονδυλικής αναλγησίας επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα, με ιδανικότερη επιλογή την χρήση μορφίνης ως αναλγητικό παράγοντα. Όσο αφορά την προληπτική χρήση τοπικής αναλγησίας στο σημείο της χειρουργικής τομής, φαίνεται πως είναι μια ασφαλής, γρήγορη και απλή διαδικασία η οποία επιτυγχάνει μείωση των ανεπιθύμητων ενεργειών. Επιπλέον γίνεται αναφορά στην χρήση προποφόλης για την διενέργεια γενικής αναισθησίας κατα την διάρκεια της χειρουργικής επέμβασης και έχει συσχετιστεί με χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης οξέος μετεγχειρητικού πόνου.
Συμπεράσματα: Επι του παρόντος, το πολυπαραγοντικό μοντέλο αναλγησίας αποτελεί την
βέλτιστη οδό θεραπείας του μετεγχειρητικού πόνου μετά από θωρακοτομή. Βασική προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του στόχου, αποτελεί η συνεχής και αποτελεσματική αξιολόγηση των ασθενών με χρήση των κατάλληλων εργαλείων, αλλά και η συνεχής εκπαίδευση όλης της ομάδας επαγγελματιών υγείας καθώς ο πόνος αποτελεί πάντα ένα επίκαιρο πρόβλημα.
Λέξεις-κλειδιά:
Διαχείριση πόνου, Θωρακοτομή, Μετεγχειρητικός πόνος, Αναλγησία
