Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Νικόλαος Μαστοράκος, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Θεόδωρος Καλαμπόκας, Επίκουρος Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Όλγα Τριανταφυλλίδου, Ακαδημαϊκή Υπότροφος, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ιστορικό: Τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης και η απώλεια σεξουαλικής επιθυμίας είναι κοινά χαρακτηριστικά του υπογοναδισμού, που είναι μια ενδοκρινική διαταραχή που εμφανίζεται συχνά στους άνδρες. Η σεξουαλική δυσλειτουργία είναι μια δυσάρεστη κατάσταση που αντιμετωπίζουν τόσο οι υπογοναδικοί όσο και οι διαβητικοί άνδρες στις μέρες μας, ωστόσο οι στρατηγικές διάγνωσης και θεραπείας είναι περιορισμένες. Ο διαβήτης τύπου II είναι μια δια βίου διαταραχή μη φυσιολογικού μεταβολισμού της γλυκόζης με καταστροφικές επιπτώσεις στην υγεία των ασθενών. Οι ορμόνες που σχετίζονται με το φύλο, που φυσιολογικά ρυθμίζουν τον αναπαραγωγικό κύκλο, βρίσκονται σημαντικά μειωμένες σε συνθήκες όπου η λειτουργική δραστηριότητα των γονάδων είναι μειωμένη. Μια ανισορροπία στα επίπεδα αυτών των ορμονών σχετίζεται επίσης με μεταβολικές ανωμαλίες, όπως υπεργλυκαιμία και αντίσταση στην ινσουλίνη. Η αποτελεσματικότητα των υπαρχουσών θεραπειών για τη θεραπεία της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και την αποκατάσταση των αναπαραγωγικών ορμονών σε υπογοναδικούς άνδρες με διαβήτη τύπου ΙΙ παραμένει ανεξερεύνητη.
Μέθοδοι: Αναζητήσαμε τη Βιβλιοθήκη Cochrane, το Scopus, το Science Direct και τη μηχανή αναζήτησης στο Web "Google Scholar" από τον Ιανουάριο του 2011 έως τον Ιούλιο του 2021. Συμπεριλήφθηκαν τυχαιοποιημένες ελεγχόμενες δοκιμές (RCTs), οι οποίες συνέκριναν τη θεραπεία της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και την αποκατάσταση σχετιζόμενων με το σεξ ορμόνες σε υπογοναδικούς άνδρες με διαβήτη τύπου II με αντικατάσταση τεστοστερόνης ή χορήγηση vardenafil ή κιτρικής κλομιφαίνης, έναντι θεραπείας με εικονικό φάρμακο. Πραγματοποιήθηκε μετα-ανάλυση σταθερού αποτελέσματος για την εκτίμηση των συγκεντρωτικών αναλογιών με 95% διαστήματα εμπιστοσύνης (CI).
Αποτελέσματα: Η ανασκόπηση περιλαμβάνει εννέα RCT που αφορούν: α) Θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης (πέντε RCT) και χορήγηση β) Vardenafil (μία RCT) ή γ) κιτρική κλομιφαίνη (τρεις RCT) για τη θεραπεία της σεξουαλικής δυσλειτουργίας σε διαβητικούς άνδρες με υπογοναδισμό. Οι πτυχές της σεξουαλικής λειτουργίας αξιολογήθηκαν με εκτίμηση της κλίμακας αξιολόγησης των συμπτωμάτων γήρανσης ανδρών (AMS), β) Στυτικής λειτουργίας, γ) Ικανοποίησης σεξουαλικής επαφής, δ) Οργασμικής λειτουργίας, ε) Σεξουαλικής Επιθυμίας, στ) Συνολικής Σεξουαλικής Ικανοποίησης, g. ) επίπεδα Ε2 (pg/mL), h) επίπεδα FHS (mU/mL), i) επίπεδα LH (mU/mL), ι) επίπεδα SHBG (nmol/L) και κ) επίπεδα ελεύθερης τεστοστερόνης ( nmol/L). Τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι α) η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης ή η χορήγηση vardenafil είχε ως αποτέλεσμα βελτιωμένη στυτική λειτουργία (95% Cl -0,485 έως -0,165, 6 RCTs, I2=94,8%, p=6,5e-05), β) συμπλήρωση τεστοστερόνης βελτιωμένη ικανοποίηση από τη σεξουαλική επαφή (95% Cl -0,4 έως -0,064, 4 RCTs, I2=54,5%, p=0,006783), οργασμική λειτουργία (95% Cl -0,674 έως -0,325, 4 RCTs, I2=94,6%, p=0) και τη σεξουαλική επιθυμία (95% Cl -0,446 έως -0,124, 5 RCTs, I2=94,3%, p=0,00509), αλλά δεν είχε καμία επίδραση στην κλίμακα αξιολόγησης AMS (95% Cl -0,286 έως 0,057, 4 RCT; 95% Cl -1,531 έως -0,756; Cl -1,372 έως -0,612; -1,864 έως -1,204;
Συμπεράσματα: Οι υπογοναδικοί άνδρες με διαβήτη τύπου ΙΙ που λάμβαναν είτε συμπλήρωμα τεστοστερόνης είτε τις ενώσεις vardenafil και clomiphene citrate, εμφάνισαν βελτιωμένη σεξουαλική λειτουργία και αυξημένα επίπεδα ορμονών που σχετίζονται με το φύλο, έναντι της θεραπείας με εικονικό φάρμακο.
