Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ιωάννα Γιαννοπούλου, ΕΔΙΠ, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Σωτήριος Μάιπας, Εντεταλμένος Διδάσκων, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Νικόλαος Καβαντζάς, Καθηγητής, Ιατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Το μικροβίωμα (ή μικροχλωρίδα) περιγράφει το «κρυμμένο όργανο» του ανθρώπινου σώματος, δηλαδή τα βακτήρια, τους μύκητες, τα παράσιτα και τους ιούς. Το μικροβίωμα αποικίζει ποικίλες περιοχές του σώματος, όπως τη γαστρεντερική οδό, το δέρμα και τους πνεύμονες. Η σύστασή του ποικίλλει από σημείο σε σημείο του οργανισμού, ενώ συμβάλλει στη ρύθμιση της ανοσιακής λειτουργίας. Το μικροβίωμα του εντέρου θεωρείται το πιο σημαντικό για την ανθρώπινη υγεία. Τα βακτήρια του εντέρου επιτελούν λειτουργίες όπως η ζύμωση της τροφής, προστασία έναντι παθογόνων, διέγερση ανοσιακής απόκρισης και παραγωγή βιταμινών.
Στα πλαίσια της παρούσας διπλωματικής εργασίας θα αναφερθούμε στην ανισορροπία του μικροβιώματος (δυσβίωση) που απορυθμίζει τον οργανισμό και σχετίζεται με διάφορες ασθένειες, στους άξονες εντέρου-εγκεφάλου, εντέρου-πνεύμονος και εντέρου-δέρματος, καθώς και στο γεγονός ότι ήδη το μικροβίωμα χρησιμοποιείται ως θεραπευτικός στόχος.
Συγκεκριμένα, από τη στιγμή που το μικροβίωμα συνδέεται με το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα, είναι επόμενο ότι οποιαδήποτε ανωμαλία στη σύνθεση και την ποικιλομορφία του, επηρεάζει τον ξενιστή άμεσα. Η λεγόμενη δυσβίωση έχει συνδεθεί μέσα από έρευνες με μια σειρά από ασθένειες: καρδιαγγειακές παθήσεις, ογκολογικές παθήσεις, μεταβολικές παθήσεις, παθήσεις των νεφρών, γαστρεντερικές και ηπατικές παθήσεις, προεκλαμψία στην κύηση, νευρολογικές και αναπνευστικές παθήσεις, κ.ά. Η απορρύθμιση του μικροβιώματος μπορεί να προκαλέσει χρόνια φλεγμονή, η οποία συνδέεται με την ανάπτυξη των διαφόρων ασθενειών.
Οι άξονες εντέρου-εγκεφάλου, εντέρου-πνεύμονος και εντέρου-δέρματος επηρεάζονται από εξωτερικούς και εσωτερικούς παράγοντες του ξενιστή (γενετικοί παράγοντες, διατροφή, φαρμακευτικές θεραπείες, περιβάλλον, κ.ά.). Ο πρώτος είναι αμφίδρομος και το κλειδί για τη ρύθμισή του είναι το μικροβίωμα του εντέρου. Ο δεύτερος επίσης ρυθμίζεται από το μικροβίωμα του εντέρου και οποιαδήποτε απορρύθμισή του έχει συνδεθεί με χρόνιες παθήσεις, όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) ή το άσθμα. Και ο τελευταίος προαναφερθείς άξονας ρυθμίζεται μέσω του μικροβιώματος του εντέρου. Η δυσβίωση στον άξονα εντέρου-δέρματος σχετίζεται με παθολογία δέρματος, όπως ψωρίαση και ακμή.
Συγκεκριμένες στρατηγικές ρύθμισης της ισορροπίας του μικροβιώματος, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως επικουρική θεραπεία σε διάφορες νόσους. Συγκεκριμένα, η χρήση προβιοτικών και πρεβιοτικών, η μεταφορά υγιούς μικροβιώματος των κοπράνων και η θεραπεία με φάγους, ανήκουν στις πιο συχνά χρησιμοποιούμενες στρατηγικές.
Λέξεις-κλειδιά:
Μικροβίωμα, Άξονας εντέρου-εγκεφάλου, Δυσβίωση, Ανθρώπινες ασθένειες, Πρεβιοτικά, Προβιοτικά, Περιβαλλοντικοί παράγοντες
