Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ηλίας Κοττέας, Αναπληρωτής Καθηγητής, Iατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Κωνσταντίνος Συρίγος, Καθηγητής, Iατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Ανδριαννή Χαρπίδου, Επιστημονικός Συνεργάτης, Iατρική Σχολή, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο έλεγχος της ποιότητας των φαρμακευτικών προιόντων αποτελεί ένα αναπόσπαστο κομμάτι της σύγχρονης φαρμακοβιομηχανίας, με καθοριστικό ρόλο να διαδραμματίζουν οι Ορθές Παρασκευαστικές Πρακτικές (GMPs). Στην παρούσα διπλωματική εργασία αρχικά πραγματοποιήθηκε εισαγωγή στον ποιοτικό έλεγχο των φαρμάκων, όπου προσεγγίστηκαν η έννοια της διασφάλισης ποιότητας, καθώς και οι κατευθυντήριες οδηγίες για την ασφάλεια των φαρμάκων που ορίζονται από ρυθμιστικές αρχές όπως ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (European Medicines Agency, EMA), ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (World Health Organization, WHO). Στην συνέχεια αναλύονται τα βασικά χαρακτηριστικά της ανάπτυξης και επικύρωσης μιας αναλυτικής μεθόδου, όπου εξετάστηκαν χαρακτηριστικά ποιότητας όπως η γραμμικότητα, η πιστότητα, η ακρίβεια, η ανθεκτικότητα και τα όρια ανίχνευσης και ποσοτικοποίησης. Η αξιολόγηση των σχετικών χαρακτηριστικών για κάθε μέθοδο, είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται ακολουθώντας τις διεθνείς οδηγίες του Διεθνούς Συμβουλίου για την Εναρμόνιση των Τεχνικών Απαιτήσεων για Φάρμακα για Ανθρώπινη Χρήση [ICH Guidelines Q2(R1) και Q3B(R2)]. Ειδικότερα, η κάθε φαρμακοτεχνική μορφή, με την παρούσα διπλωματική εργασία να εστιάζει στα στερεά δισκία, παρασκευάζεται με διαφορετικό τρόπο και οι GMPs περιλαμβάνουν τις προδιαγραφές για κάθε μορφή και τις οδηγίες για όλη τη διαδικασία. Ακολούθως αναλύονται οι έλεγχοι που πραγματοποιούνται στα τελικά προϊόντα, μεταξύ των οποίων μελέτες ομοιομορφίας, διαλυτοποίησης και προσμίξεων. Τέλος, αναλύονται οι διεργασίες αναλυτικής τεχνολογίας (Process Analytical Techology, PAT), οι οποίες ορίζονται ως ένας μηχανισμός σχεδιασμού, ανάλυσης και ελέγχου των διεργασιών παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων μέσω της μέτρησης των κρίσιμων σημείων ελέγχου (Critical Control Point, CCP) που επηρεάζουν τα κρίσιμα ποιοτικά χαρακτηριστικά (CQA). Η επιλογή των κατάλληλων μεθόδων βασίζεται αρχικά στη διαθεσιμότητα εργαστηριακού εξοπλισμού, στην ύπαρξη κατάλληλα καταρτισμένου επιστημονικού δυναμικού και το κόστος. Οι κυριότερες φασματοσκοπικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται στην ΡΑΤ είναι η φασματοσκοπία υπέρυθρης ακτινοβολίας, η φασματοσκοπία Raman, η φασματοσκοπία Terahertz, η φασματοσκοπία φθορισμού ακτίνων Χ (XRF) και σε ελάχιστες περιπτώσεις ο πυρηνικός μαγνητικός συντονισμός, οι οποίες αποτελούν μη επεμβατικές και μη καταστρεπτικές τεχνικές. Τέλος, αναλύονται οι προοπτικές ενσωμάτωσης των ΡΑΤ σε βιομηχανική κλίμακα και μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί στο συγκεκριμένο πεδίο.
Λέξεις-κλειδιά:
Ποιοτικός έλεγχος, Φαρμακοβιομηχανία, Αναλυτικές τεχνικές, ΡΑΤ
