Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χαράλαμπος Χρυσανθάκης, καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Νικόλαος-Κομνηνός Χλέπας, καθηγητής, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Μαρία-Ηλιάνα Πραβίτα, επίκουρη καθηγήτρια, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Στην παρούσα μελέτη αποτυπώνεται μια προσπάθεια προσέγγισης του πειθαρχικού φαινομένου, όπως αυτό εκδηλώνεται σε συγκεκριμένα πεδία δράσης της δημόσιας διοίκησης. Έμφαση αποδίδεται στον πειθαρχικό χαρακτήρα της σχέσης μεταξύ κράτους και δημόσιων υπαλλήλων, σε περιπτώσεις παραβιάσεων του υπαλληλικού καθήκοντος, καθώς και στις σχέσεις κράτους και οργάνων τοπικής αυτοδιοίκησης, στο πλαίσιο της διοικητικής εποπτείας.
Εκκινώντας, παρουσιάζονται πρόσφατες νομοθετικές ρυθμίσεις στο πειθαρχικό δίκαιο, με έμφαση στο χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Εκτίθενται συνοπτικά οι καινοτομίες που εισήγαγαν οι νόμοι 3852/2010 και 4555/2018, αναφορικά με την πειθαρχική ευθύνη των αιρετών οργάνων των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ), ιδίως του πρώτου βαθμού, με το ενδιαφέρον να εντοπίζεται στη θεσμοθέτηση ενός νέου συστήματος εποπτείας αυτών, με την ίδρυση της Αυτοτελούς Υπηρεσίας Εποπτείας (ΑΥΕ) ΟΤΑ και επισημαίνονται οι κύριες μεταβολές που επέφεραν οι νόμοι 4057/2012 και 4325/2015, σχετικά με την πειθαρχική ευθύνη των δημοσίων υπαλλήλων. Ακολούθως, παρατίθενται διεξοδικότερα, με συγκριτικές επισημάνσεις, οι διατάξεις που ρυθμίζουν θέματα πειθαρχικών παραπτωμάτων, ποινών και της εν γένει πειθαρχικής διαδικασίας και του ελέγχου στα αιρετά όργανα ΟΤΑ, με έμφαση στον πρώτο βαθμό τοπικής αυτοδιοίκησης, υπό το καθεστώς πριν και μετά τη δημιουργία της ΑΥΕ ΟΤΑ και καταγράφονται ειδικότερα οι νομοθετικές αλλαγές που επέφεραν οι νόμοι 4057/2012 και 4325/2015 στο πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων στα ζητήματα των αργιών, των πειθαρχικών παραπτωμάτων και των ποινών, καθώς και των διαδικασιών ενώπιον των πειθαρχικών οργάνων.
Στη συνέχεια, διερευνάται μια εμβληματική αρχή που εφαρμόζεται και επί των πειθαρχικών παραβάσεων στο δημοσιοϋπαλληλικό δίκαιο, δηλαδή η αρχή ne bis in idem ή, άλλως, ‘ου δις επ’ αυτώ’. Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζονται ενδεικτικά οι προϋποθέσεις εφαρμογής της, υπό το καθεστώς του υπαλληλικού κώδικα, καθώς και εξαιρέσεις από την αρχή αυτή, κατά την πειθαρχική αντιμετώπιση συμπεριφορών των δημοσίων υπαλλήλων, με την ανάδειξη του σχετικού προβληματισμού, σε περιπτώσεις διατήρησης δύο μηχανισμών, μιας πειθαρχικής κύρωσης και ενός διοικητικού μέτρου, με ισοδύναμο αποτέλεσμα. Το κεφάλαιο καταλήγει, με αναφορά στην κατοχύρωσή της εν λόγω αρχής από την Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), αλλά και στην αντιμετώπισή της από το Δικαστήριο του Στρασβούργου.
Προτού ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του θέματος της παρούσας, θίγεται το ζήτημα της αναμόρφωσης του πειθαρχικού δικαίου των δημοσίων υπαλλήλων, υπό το πρίσμα των ευρύτερων νομοθετικών αλλαγών που πραγματοποιήθηκαν στο δημόσιο τομέα, κατά την περίοδο της δημοσιονομικής κρίσης στη χώρα μας. Αξίζει να μνημονευτεί, εν προκειμένω, η νομοθετική προσπάθεια για θέσπιση σύγχρονων μηχανισμών ψηφιοποίησης της πειθαρχικής διαδικασίας για τη διασφάλιση ταχείας απονομής της πειθαρχικής δικαιοσύνης και την επιπλέον θωράκιση της διαφάνειας στους κόλπους της.
Εν κατακλείδι και εν είδη συμπερασμάτων, διατυπώνονται ορισμένες σκέψεις δίκην προβληματισμού, άμεσα συνυφασμένες με το φαινόμενο διαφθοράς στο δημόσιο τομέα και προβάλλεται η ανάγκη υιοθέτησης πολιτικών που προάγουν την ασφάλεια δικαίου και εμπεδώνουν την εμπιστοσύνη του πολίτη.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Κοινωνικές, Πολιτικές και Οικονομικές επιστήμες
Λέξεις-κλειδιά:
Πειθαρχικό φαινόμενο, τοπική αυτοδιοίκηση, διοικητική εποπτεία, ΑΥΕ ΟΤΑ, ne bis in idem, ψηφιοποίηση πειθαρχικής διαδικασίας
