Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Σοφία Μεργιαλή – Σαχά, Αναπληρώτρια καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, ΕΚΠΑ
Αντωνία Κιουσοπούλου, Καθηγήτρια
Κατερίνα Νικολάου, Καθηγήτρια
Περίληψη:
Η παρούσα διπλωματική εργασία έχει ως θέμα τη στρατιωτική στρατηγική του αυτοκράτορα Ανδρόνικου Γ' Παλαιολόγου (1328-1341) στον ελλαδικό χώρο, κατά την περίοδο της βασιλείας του. Αυτή η περίοδος ήταν ιδιαίτερα κρίσιμη για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, καθώς έπρεπε να αντιμετωπίσει σοβαρές εσωτερικές και εξωτερικές απειλές. Βασισμένη σε πρωτογενείς πηγές, όπως ιστορικά κείμενα καθώς και σύγχρονες μελέτες, η συγκεκριμένη μελέτη αναλύει τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ανδρόνικου Γ΄, τους στόχους των επιχειρήσεων, τα αποτελέσματα τους και τις επιπτώσεις αυτών στην πορεία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η μελέτη ξεκινά με την παρουσίαση της αυτοκρατορίας πριν την ανάληψη της εξουσίας από τον Ανδρόνικο Γ΄, με σκοπό να παρουσιάσει τα προβλήματα τα οποία κλήθηκε να αντιμετωπίσει κατά την διάρκεια της βασιλείας του.
Ο Ανδρόνικος Γ' ανέβηκε στον θρόνο σε μια κρίσιμη εποχή για τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία, μία περίοδο όπου η αυτοκρατορία είχε υποστεί εκτεταμένες εδαφικές απώλειες κυρίως στη Μικρά Ασία, και ήταν ιδιαιτέρως εξασθενημένη οικονομικά. Κατανοώντας την έκταση της κρίσης, ο Ανδρόνικος Γ' προσπάθησε να ανασυγκροτήσει την αυτοκρατορία στρατιωτικά και διοικητικά, έχοντας ως κύριο στόχο να ανακτήσει το κύρος της αυτοκρατορίας και να μπορέσει να αντιμετωπίσει την πληθώρα των εχθρών που την απειλούσαν.
Η εργασία επικεντρώνεται ιδιαίτερα στις στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ανδρόνικου Γ' στον ελλαδικό χώρο, περιοχή στην οποία σημείωσε σημαντικές επιτυχίες, όπως η επανενσωμάτωση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου στην αυτοκρατορία, επεκτείνοντας έτσι τα σύνορα της.
Η μελέτη αναλύει τη στρατιωτική στρατηγική που ακολούθησε ο Ανδρόνικος Γ΄ απέναντι στις πολλαπλές εξωτερικές απειλές που αντιμετώπιζε η αυτοκρατορία. Μέσω μιας διεξοδικής ανάλυσης των πολεμικών συγκρούσεων, εξετάζονται τα μέσα τα οποία διέθετε, οι τακτικές επιλογές που έκανε, και οι στόχοι τους οποίους ήθελε να πετύχει. Παράλληλα, διερευνάται ο τρόπος με τον οποίο ο Ανδρόνικος Γ' χειρίστηκε τις περίπλοκες σχέσεις της αυτοκρατορίας με τους γείτονές της. Μέσω της ανάλυσης αυτής γίνεται εμφανής η προσπάθειά του να ανασυγκροτήσει την Βυζαντινή αυτοκρατορία και να εξασφαλίσει την επιβίωση της σε ένα ασταθές περιβάλλον.
Τέλος, η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι, η στρατιωτική στρατηγική που ακολούθησε ο Ανδρόνικος Γ΄ αν και είχε ορισμένες βραχυπρόθεσμες επιτυχίες, όπως την επέκταση των Βυζαντινών εδαφών στον ελλαδικό χώρο, κατέδειξε τις αδυναμίες και τα προβλήματα της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η αδυναμία των Βυζαντινών να αντιμετωπίσουν την οθωμανική απειλή, η έλλειψη πόρων και η συνεχώς αυξανόμενη στήριξη από ισχυρούς οικονομικά άνδρες, καθώς και η συνεχής ανάγκη του αυτοκράτορα να εκστρατεύει για την υπεράσπιση των συνόρων της αυτοκρατορίας κατέστησαν δύσκολη τη διατήρηση των επιτευγμάτων του μακροπρόθεσμα.