Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μιχαήλ Μαντζανάς, Καθηγητής, Ανώτατη Εκκλησιαστική Ακαδημία Αθηνών,
Γεώργιος Αραμπατζής, Μέλος ΔΕΠ, Καθηγητής , Τμήμα Φιλοσοφίας ΕΚΠΑ
Ευάγγελος Δ. Πρωτοπαπάδακης, Μέλος ΔΕΠ, Καθηγητής, Τμήμα Φιλοσοφίας,ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Ο ιδιαίτερος δεσμός, που μπορεί να αναπτυχθεί, μεταξύ ανθρώπων και ζώων, η σημασία της σύνδεσης με τα ζώα και οι θεραπευτικές ιδιότητες αυτής της σύνδεσης, αποτελούν τους άξονες και το περιεχόμενο της παρούσας εργασίας, της οποίας κύριος στόχος είναι να αναδείξει ότι, η ψυχοθεραπεία μέσω ζώων, είναι μια από τις καλύτερες, σε αποτελέσματα προσεγγίσεις, για την ψυχική και σωματική υγεία των ανθρώπων. Η εισαγωγή της εργασίας εξερευνά την ιστορική και εξελικτική βάση της σχέσης ανθρώπου-ζώου, τονίζοντας ιδιαίτερα τη σημασία της εξημέρωσης και της κοινωνικοποίησης των ζώων, στη διαμόρφωση αυτής της σύνθετης και διαρκώς εξελισσόμενης δυναμικής.
Με μια ιστορική αναδρομή, που εντοπίζει το δεσμό μεταξύ ανθρώπων και ζώων, από την προϊστορική εποχή, την εξημέρωση των ζώων και την ανακάλυψη - διαπίστωση της θεραπευτικής ιδιότητας, που έχει η αλληλεπίδραση ανθρώπου – ζώου, φτάνουμε στον 19ο αιώνα, όπου πλέον διαμορφώνεται η επαγγελματική βάση, για την εφαρμογή της ψυχοθεραπείας με τη μεσολάβηση ζώων και με ποικίλες δραστηριότητες μέσω ζώων. Γίνεται αναφορά σε δύο βασικές κατηγορίες ζώων, στα ζώα υπηρεσίας, που παρέχουν υποστήριξη σε άτομα με αναπηρίες και στα ζώα θεραπείας, που βοηθούν άτομα με ψυχολογικές, βιολογικές ή αναπτυξιακές διαταραχές. Στόχος της θεραπείας μέσω ζώων είναι η βελτίωση όλων των παραπάνω καταστάσεων, δηλαδή της σωματικής, ψυχολογικής, γνωστικής και κοινωνικής λειτουργίας ενός ατόμου.
Τα βήματα που ακολουθήθηκαν για να δημιουργηθεί αυτή η αλληλεπίδραση μεταξύ ανθρώπων και ζώων, ήταν η εξημέρωση και η κοινωνικοποίηση των ζώων, πρωτίστως του σκύλου και της γάτας (των λεγόμενων ζώων συντροφιάς), από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, η θέσπιση νομοθεσίας για την προστασία των κατοικίδιων ζώων, η ανάπτυξη των θεωριών της βιοφιλίας, της κοινωνικής υποστήριξης και της προσκόλλησης, που δημιούργησαν ένα βιοψυχοκοινωνικό μοντέλο, βασισμένο στην επιρροή των ζώων στον άνθρωπο, το οποίο μπορεί να βελτιώσει ψυχικές διαταραχές (κατάθλιψη, μοναξιά, άγχος, απομόνωση), καθώς και ψυχολογικά και οργανικά συμπτώματα, σε διάφορες ηλικιακές ομάδες, παιδιά, ενήλικες και ηλικιωμένους.
Το πιο σημαντικό κομμάτι της θεραπείας μέσω ζώων είναι οι δραστηριότητες μέσω ζώων. Τα ζώα – θεραπευτές είναι συνήθως ο σκύλος και η γάτα, όμως σε αυτήν την κατηγορία (των ζώων- θεραπευτών), ανήκουν επίσης τα ιπποειδή, τα αγροτικά ζώα και τα δελφίνια . Αυτά τα ζώα κατά κόρον ασκούν θεραπευτική δράση σε περιπτώσεις κινητικών και νευρολογικών διαταραχών, χρόνιου πόνου, επικοινωνιακών προβλημάτων, ψυχολογικών και ψυχιατρικών διαταραχών. Για τη χρήση αυτών των ζώων δημιουργήθηκαν διάφορες τεχνικές εκπαίδευσης, ειδική νομοθεσία, καθώς και διεθνείς οργανισμοί για την ηθική χρήση αυτών των ζώων, γιατί σκοπός δεν είναι μόνο η ευημερία και το όφελος του ανθρώπου, αλλά και των ζώων. Αν δεν εφαρμόζονται οι συνθήκες που διασφαλίζουν την ευημερία των ζώων, τότε αυτά δε μπορούν να γίνουν θεραπευτές για τους ανθρώπους.
Πρέπει λοιπόν να υπάρχει μια αμφίδρομη σχέση σεβασμού δικαιωμάτων και ηθικής χρήσης των ζώων, τα οποία είτε άμεσα είτε έμμεσα, μέσω της φύσης τους σε συνδυασμό με διάφορες τεχνικές, μπορούν αποδεδειγμένα να λειτουργήσουν ως οι σημαντικότεροι ψυχοθεραπευτές των ανθρώπων. Το ελάχιστο που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι είναι να τα αγαπούν και να τα σέβονται.
Λέξεις-κλειδιά:
ψυχοθεραπεία μέσω ζώων, Animal therapy, animal activities, animal human bond, ζώα υπηρεσίας, δεσμός ανθρώπου ζώου, εξημέρωση
