Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Ευάγγελος Δ. Καραλής, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Οι θρομβοεμβολικές διαταραχές αποτελούν παγκοσμίως, έως και σήμερα, την κύρια αιτία θανάτου, με την τεκμηρίωση ότι η ισχαιμική καρδιακή νόσος και το εγκεφαλικό επεισόδιο ευθύνονται συλλογικά για έναν στους τέσσερις θανάτους παγκοσμίως. Η συνθήκη αυτή, καθιστά απαραίτητη την διαρκή ερευνητική αναζήτηση και ανάπτυξη νέων φαρμάκων με αντιπηκτικές ιδιότητες, αλλά και την περαιτέρω εξέταση των ήδη διαθέσιμων αντιπηκτικών φαρμάκων. Κλινικές μελέτες διενεργούνται σε καθημερινή βάση σε πολλά σημεία ανά την γη με σκοπό να μελετήσουν την συμπεριφορά των φαρμάκων αυτών στον ανθρώπινο οργανισμό με γνώμονα πάντα την επίτευξη του βέλτιστου θεραπευτικού αποτελέσματος. Ωστόσο, τόσο η συνεχής δειγματοληψία, η οποία αναπόφευκτα οδηγεί στην ταλαιπωρία των εθελοντών, όσο και οι εκτενείς οικονομικές δαπάνες από τα εθνικά ή διεθνή συστήματα υγειονομικής περίθαλψης, θέτουν την ανάγκη ανάπτυξης νέων μεθόδων για την πρόοδο της φαρμακευτικής έρευνας.
Οι in silico τεχνικές σαν επιστημονικός όρος αντιστοιχούν στους ήδη γνωστούς όρους in vivo και in vitro, με την διαφορά ότι χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν πειράματα που αναπτύσσονται και δοκιμάζονται σε υπολογιστικά πλαίσια, περιγράφοντας τις φυσιολογικές και φαρμακολογικές πραγματικές συνθήκες με την χρήση τεκμηριωμένων μαθηματικών μοντέλων. Οι υπολογιστικές αυτές τεχνικές βρίσκουν εφαρμογή στις κλινικές μελέτες, αντικαθιστώντας τους ασθενείς με εικονικούς, των οποίων οι φαρμακοκινητικές παράμετροι, όπως ο όγκος κατανομής ή η κάθαρση κάθε εκάστοτε
φαρμάκου, αντλούνται από την υπάρχουσα και ισχύουσα βιβλιογραφία. Έτσι καθίσταται δυνατή η δημιουργία ομάδων εικονικών ασθενών με έκταση ανάλογα με την επιθυμία των ερευνητών, χωρίς να αποτελεί αντιρρυθμιστικό παράγοντα το συνήθως αργό στάδιο της στρατολόγησης εθελοντών. Μειώνοντας τον χρόνο, το κόστος καθώς και την ταλαιπωρία των εθελοντών, οι ISCT παρουσιάζουν σημαντικά οφέλη με τον συμβουλευτικό τους ρόλο στην καθημερινή κλινική πράξη.
Έτσι επιλέχθηκαν τρία αντιπηκτικά φάρμακα από τις τρεις κύριες κατηγορίες της διαθέσιμης αντιπηκτικής φαρμακευτικής αγωγής, η βαρφαρίνη, ανταγωνιστής βιταμίνης Κ, η απιξαμπάνη, νεότερο από του στόματος αντιπηκτικό, και η φονταπαρινούξη, παρεντερικός αναστολέας του παράγοντα πήξης Χα, και αντλήθηκαν οι απαραίτητες φαρμακοκινητικοί παράμετροι που εμφάνισε ο πραγματικός πληθυσμός για κάθε ένα από τα φάρμακα αυτά ξεχωριστά. Οι φαρμακοκινητικοί παράμετροι που συλλέχθηκαν αφορούσαν υγιείς πληθυσμούς αλλά και πληθυσμούς με διαβαθμίσεις στην ηλικία, το
βάρος καθώς και με πολυάριθμα παθολογικά σενάρια, όπως με έκπτωση νεφρικής ή ηπατικής λειτουργίας.
Πραγματοποιήθηκε εισαγωγή των παραμέτρων στο υπολογιστικό πρόγραμμα Simulx, όπου με την εφαρμογή τυπικών αποκλίσεων για κάθε παράμετρο, δημιουργήθηκαν οι ομάδες εικονικών ασθενών 100 ατόμων για κάθε παθολογικό ή μη σενάριο όπου εξετάστηκε και στους οποίους χορηγήθηκαν τα δοσολογικά σχήματα του κάθε φαρμάκου βασισμένα στην καθημερινή κλινική πράξη και την ισχύουσα βιβλιογραφία.
Προέκυψαν διαγράμματα συγκέντρωσης του φαρμάκου στο αίμα των εικονικών ασθενών ανά τον χρόνο, τα οποία εν τέλει συγκρίθηκαν μεταξύ των υγιών και των πολυάριθμων παθολογικών σεναρίων που μελετήθηκαν, με τρόπο τέτοιο έτσι ώστε τα επίπεδα του φαρμάκου στο αίμα να παραμένουν εντός θεραπευτικού εύρους καθ’ όλη την διάρκεια της θεραπείας, ώστε να επιτευχθεί η βέλτιστη δυνατή αποκατάστασή της υγείας των ασθενών.
Λέξεις-κλειδιά:
Αντιπηκτικά, κλινικές δοκιμές, Νεότερα από του στόματος αντιπηκτικά φάρμακα, ανταγωνιστές βιταμίνης Κ, Αναστολείς παράγοντα Xa, Βαρφαρίνη, Απιξαμπάνη, Φονταπαρινούξη
