Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Μ. Τσιμίδου Καθηγήτρια (επιβλέπουσα), Ι. Παπαδογιάννης Καθηγητής, Α. Παρασκευοπούλου Επίκουρη Καθηγήτρια
Περίληψη:
Το καρμινικό οξύ (Ε 120) είναι μία φυσική χρωστική που χρησιμοποιείται για τη
νοθεία του αρτύματος σαφράνι και σε μεγάλες συγκεντρώσεις που σκοπό έχουν να
αυξήσουν το βάρος της προς πώληση ποσότητας. Σκοπός της παρούσας εργασίας είναι
η ανίχνευση του καρμινικού οξέος στο σαφράνι από σχετικά μικρά επίπεδα νοθείας
έως και την πλήρη αντικατάσταση του από τη χρωστική. Οι τεχνικές που
χρησιμοποιήθηκαν είναι η μακροσκοπική και μικροσκοπική εξέταση, η φασματοσκοπία
υπερύθρου (FT-IR), η χρωματομετρία, η φασματοφωτομετρία ορατού υπεριώδους
(UV-Vis) και η φθορισμομετρία. Επίσης, δοκιμές πραγματοποιήθηκαν με υγρή
χρωματογραφία υψηλής απόδοσης αντίστροφης φάσης (RP-HPLC). Απώτερος στόχος της
εργασίας είναι η χαρτογράφηση των δυνατοτήτων που προσφέρει η κάθε αναλυτική
τεχνική από την πιο απλή στην πιο σύνθετη ώστε να ενισχυθούν τα εργαλεία
ελέγχου ποιότητας σε μικρές και μεγαλύτερες μονάδες επεξεργασίας των στιγμάτων
του Crocus sativus L. Παρασκευάστηκαν μίγματα καρμινικού οξέος:κρόκου σε
αναλογίες 100:0, 75:25, 50:50, 25:75, 20:80, 15:85, 10:90, 5:95, 1:99, 0,5:99,5
και 0:100 w/w. Επιπλέον μίγματα παρασκευάστηκαν όπου αυτό κρίθηκε απαραίτητο. Η
ξένη χρωστική εξετάστηκε παρουσία των φυσικών χρωστικών του κρόκου, των
υδατοδιαλυτών κροκινών, για να μειωθεί η προκατεργασία των υπό εξέταση υδατικών
εκχυλισμάτων. Κατά την μακροσκοπική εξέταση δεν παρατηρήθηκαν σημαντικές
διαφορές μεταξύ κρόκου, καρμινικού οξέος και μιγμάτων τους σε μορφή σκόνης.
Διαφορές παρατηρήθηκαν μόνο όταν σε μικρή ποσότητα στερεού προστέθηκε σταγόνα
νερού, τότε το έντονο χρώμα του καρμινικού οξέος φάνηκε να υπερτερεί στα
μίγματα όπου η συγκέντρωσή του ξεπερνά το 15% w/w. Για την εξέταση των
δειγμάτων με την τεχνική FT-IR παρασκευάστηκαν δισκία KBr και ακολούθησε
καταγραφή του φάσματος στην περιοχή μέσου υπερύθρου (MIR, 4000-400 cm-1). Μετά
από εξέταση των FT-IR φασμάτων, τα φασματοσκοπικά δεδομένα υποβλήθηκαν σε
ανάλυση κυρίων συνιστωσών (Principal Component Analysis, PCA). Τα αποτελέσματα
έδειξαν ότι η ανίχνευση του καρμινικού οξέος με την τεχνική FT-IR είναι δυνατή
σε ποσοστό προσθήκης 15-20 % w/w. Η τεχνική της χρωματομετρίας που εφαρμόστηκε
σε υδατικά εκχυλίσματα, έδειξε ότι ήταν δυνατή η ανίχνευση του καρμινικού οξέος
σε σχετικά χαμηλά επίπεδα προσθήκης λόγω των αλλαγών που παρατηρήθηκαν στη τιμή
της χρωματικής συντεταγμ
ένης h από τις 60ο στις 40ο, δηλαδή από κίτρινη-πορτοκαλί στην πορτοκαλί-
κόκκινη περιοχή. Η εξέταση των UV-Vis φασμάτων στην περιοχή 200-600 nm και η
παραγώγισή τους έδειξε ότι ήταν δυνατή η ανίχνευση του καρμινικού οξέος από το
επίπεδο προσθήκης του 2% w/w. Για την ανίχνευση σε χαμηλότερα επίπεδα προσθήκης
διαχωριστικές τεχνικές, όπως η HPLC, θα πρέπει να χρησιμοποιηθούν.
Λέξεις-κλειδιά:
Σαφράνι, Νοθεία , Καρμινικό οξύ , FT-IR, UV-Vis
