Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΥΡΙΑΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ, ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ & ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ, ΕΚΠΑ
Περίληψη:
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα αποτελεί ένα από τους βασικους κινδύνους, συνδεόμενους με φυσικά φαινόμενα, που έχουν επηρεάσει τη ζωή των ανθρώπων αλλά και όλου του έμβιου κόσμου μέσα στο γεωλογικό χρόνο. Πέρα από τις άμεσες συνέπειες μιας ηφαιστειακής έκρηξης, η ασφυξία από την εισπνοή επικίνδυνων αερίων αποτελεί την πιο κοινή αιτία θανάτου που συνδέεται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα.
Από τα ηφαιστειακά αέρια το διοξείδιο του άνθρακα είναι ιδιαίτερο τοξικό και
ασφυξιογόνο σε μεγάλες συγκεντρώσεις, ενώ ακολουθεί και το μονοξείδιο του θείου, το οποίο όμως έχει πολύ μικρότερη συμμετοχή στα μίγματα αερίων. Εκτός από το διοξείδιο του άνθρακα, το διοξείδιο του θείου είναι επίσης ένα από τα πιο κοινά αέρια που συνδέονται με την ηφαιστειακή δραστηριότητα και μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικά προβλήματα, ακόμα και θάνατο σε υψηλές συγκεντρώσεις. Άμεσα
συνδεόμενα με την ηφαιστειακή δραστηριότητα είναι και το υδρόθειο που θεωρείται τοξικό και επίσης προκαλεί προβλήματα στο αναπνευστικό σύστημα,καθώς και ερεθισμό στα μάτια καθώς και το μεθάνιο που σε κλειστούς χώρους προκαλεί ασφυξία και είναι ιδιαίτερα εύφελκτο.
Η ηφαιστειακή δραστηριότητα σε συνδυασμό με την απελευθέρωση των παραπάνω αερίων, επηρεάζει και το περιβάλλον καθώς το διοξείδιο του άνθρακα είναι το σημαντικότερο αέριο που συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και
ακολουθεί το μεθάνιο. Επίσης σε συνδυασμό με το διοξείδιο του θείου, τα δυο αυτά αέρια μπορούν να δημιουργήσουν όξινη βροχή καταστρέφοντας του υδάτινους υδροφορείς και σκοτώνοντας του υδρόβιους οργανισμούς, νεκρώνοντας τα δάση και τη βλάστηση. Επίσης η ηφαιστειακή δραστηριότητα συμβάλλει στη μείωση του όζοντος και είναι ικανή να επηρεάσει, πέρα από το τοπικό, ακόμα και το παγκόσμιο κλίμα της Γης λόγω της μετατροπής του διοξειδίου του άνθρακα σε θειικό οξύ, μειώνοντας τη θερμοκρασία του πλανήτη και κάνοντας το κλίμα ψυχρότερο.
Στην Ελλάδα η ηφαιστειακή δραστηριότητα έχει έντονο ενδιαφέρον με σημαντικά ηφαιστειακά κέντρα όπως τα Μέθανα, η Μήλος, η Νίσυρος και η Σαντορίνη. Εκλύσεις αερίων έχουν καταγραφεί σε πολλά κέντρα όπως και στη Σαντορίνη, τα οποία αποτελούν επιφανειακές ενδείξεις ύπαρξης μάγματος και απελευθερώνονται από τις ατμίδες μαζί με τις θερμές πηγές.
Η Σαντορίνη αποτελεί το γνωστότερο ενεργό ηφαίστειο του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου.Το ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης αποτελείται από μια ομάδα νησιών,με κυκλικό περίπου σχήμα και σχηματίζουν μια ιδιαίτερα εντυπωσιακή μορφή καλδέρας στο Μεσαγειακό χώρο.Aποτελείται από δυο ενεργά ηφαιστειακά κέντρα, αυτό της Καμένης και το Κολούμπο.Το ηφαίστειο της
Σαντορίνης ανήκει στα κεντρικά πολυγενή μεικτά ηφαίστεια ή αλλιώς στρωματοηφαίστεια. Εκτός από ένα μικρό μη ηφαιστειακό υπόβαθρο αποτελείται σχεδόν εξ ολοκλήρου από ηφαιστειακά πετρώματα.
Η δραστηριόητα του ηφαιστείου της Σαντορίνης και του υποθαλάσσιου Κολούμπο, παρακολουθείται στενά από την επιστημονική κοινότητα, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, με διάφορα τεχνολογικά μέσα και σκοπό την κατανόηση της δημιουργίας του, της δράσης του αλλά και την εκτίμηση του πιθανού ηφαιστειακού κινδύνου. Στο πλαίσιο αυτό γίνεται και η παρακολούθηση και η μέτρηση των ηφαιστειακών αερίων, οποιαδήποτε μεταβολή των οποίων μπορεί να σημάνει μέχρι και την εκ νέου ενεργοποίηση του ηφαιστείου.
Λέξεις-κλειδιά:
ηφαίστειο, ηφαιστειακά αέρια, ηφαιστειακός κίνδυνος, Σαντορίνη
