Μονάδα:
Τμήμα Κοινωνικής Θεολογίας και ΘρησκειολογίαςΒιβλιοθήκη Θεολογικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2018-02-02
Συγγραφέας:
Γιαπιτζάκης Γεώργιος - Πάμφιλος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Νικολαΐδης Απόστολος (Επιβλέπων)
Δεσπότης Σωτήριος (Συμβουλευτική και Εξεταστική επιτροπή)
Ζάρρας Κων/νος (Συμβουλευτική και Εξεταστική επιτροπή)
Φίλιας Γεώργιος (Εξεταστική επιτροπή)
Παπαγεωργίου Νίκη (Εξεταστική επιτροπή)
Κωτσιόπουλος Κων/νος (Εξεταστική επιτροπή)
Ιωαννίδης Θωμάς (Εξεταστική επιτροπή)
Πρωτότυπος Τίτλος:
Πρόδρομες μορφές ασκητικών κοινοτήτων και μοναχισμός στη Χερσόνησο του Σινά. Iστορική και κοινωνιολογική προσέγγιση
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Πρόδρομες μορφές ασκητικών κοινοτήτων και μοναχισμός στη Χερσόνησο του Σινά. Iστορική και κοινωνιολογική προσέγγιση
Περίληψη:
Πρόδρομες μορφές ἀσκητικῶν κοινοτήτων καί μοναχισμός στή χερσόνησο τοῦ Σινᾶ (Ἱστορική καί κοινωνιολογική προσέγγιση)
Ὁ σκοπός τῆς ἔρευνας τῆς παρούσας διατριβῆς εἶναι νά προσεγγισθεῖ ἱστορικά καί νά ἐρευνηθεῖ κοινωνιολογικά τό ἀσκητικό φαινόμενο μίας ἰδιότυπης σχηματοποίησης καί ὀργανωτικῆς λειτουργίας ἑνός πιλοτικοῦ τρόπου ἄσκησης σέ ἕνα ἀρχέγονο μοναστικό κέντρο, τό ὁποῖο ἀπό τήν ἐμφάνιση τοῦ χριστιανισμοῦ δραστηριοποιήθηκε πνευματικά καί πολιτιστικά στή νότια χερσόνησο τοῦ Σινᾶ κατά τούς πρώτους ἑπτά αἰῶνες καί συνέχισε ἀδιάλειπτα μέχρι τίς ἡμέρες μας. Οἱ ἀναχωρητικές ὁμάδες τῶν Ἐσσαίων καί τῶν Θεραπευτῶν, ὡς πρόδρομες μεσοδιαθηκικές ἀσκητικές κοινότητες τῆς προχριστιανικῆς (ἀρχές 2ου αἰ. π.Χ) καί πρωτοχριστιανικῆς περιόδου μέ ἐξαιρετικά ἐγκρατευτική ζωή, μέσα ἀπό τά ἱστορικά καί κοινωνικά περάσματά τους ἄφησαν διάσπαρτα πολιτισμικά ἴχνη στήν εὐρύτερη περιοχή τῆς ἀνατολικῆς πλευρᾶς τῆς Μεσογείου. Ἐπειδή πρόκειται γιά ἀναχωρητικές ὁμάδες θρησκευτικοῦ τύπου πού προέρχονται ἀπό Ἰουδαϊκές κοινότητες θεωρεῖται φυσκό, μερικά κατάλοιπα ἀπό τίς λαογραφικές καί λατρευτικές συνήθειές τους νά καταγράφηκαν φαινομενολογικά στό «συλλογικό ἀσυνείδητο» τοῦ ἀσκητικοῦ τρόπου ζωῆς τῶν γειτονικῶν τόπων. Τά ἀρχέγονα αὐτά στοιχεῖα πιθανόν προσλήφθηκαν γιά ἐπανερμηνευτική θεώρηση ἀπό τίς ἑπόμενες κοινότητες τῆς χριστιανικῆς πίστης. Τά ὑστερότερα κοινοβιακά σχήματα -μέ ἱστορικές καταγωγές καί πνευματικές καταβολές ἀπό τήν ἀρχαία ἐπίδραση τοῦ πνεύματος τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου καί τήν προγονική Ἰουδαϊκή λατρεία- συμπλήρωσαν καί ὁλοκλήρωσαν τό μέχρι τότε ἐλλιπές καί μέ ἀλληγορικές προφητεῖες δυσδιάκριτο μήνυμα σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπινου γένους. Πρός τή νέα αὐτή χριστοκεντρική ἐξέλιξη συνέβαλε καθοριστικά ὁ ἀσκητικός σχηματισμός τῆς ὁμάδας τῶν Σιναϊτῶν πατέρων, ὁ ὁποῖος ἀπό τήν πρώιμη ἐμφάνισή του ἕως σήμερα παραμένει ἀπό τούς ξεχωριστούς συμβολικούς ἐκπροσώπους τοῦ χριστιανικοῦ μοναχισμοῦ. Καί αὐτό συμβαίνει, ἐπειδή ἀπό τήν ἀρχή τό σιναϊτικό μοντέλο βιώνεται πιλοτικά ὡς καινοδιαθηκικό ἀσκητικό μοντέλο, τό ὁποῖο ὡς γνήσιο φυτό βλασταίνει ἀπό τήν ἴδια ἀρχαία πνευματική ρίζα πού βρίσκεται βυθισμένη στό ἴδιο τοπόσημο ἀπό ὅπου καί παρέλαβε τόν Νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὁ «παλαιὸς Ἰσραήλ». Τό Σινᾶ εἶναι μοναδικός τόπος καί αὐθεντικός τρόπος ἀσκητικῆς ζωῆς, ὅπου πρωταγωνιστεῖ φυσικά, ἀλλά καί προβάλλει μέ μεταφυσική ἐπάρκεια ἡ κλιμακωτή συμπλήρωση καί σφαιρική ὁλοκλήρωση τῆς ἀποκαλυπτικῆς θεώρησης τῆς Ἁγίας Γραφῆς γιά τή σχέση Θεοῦ, Ἀνθρώπου καί Κτίσης στήν παγκόσμια ἱστορία. Ὁ σιναϊτικός μοναχισμός, ὡς ἐλπιδοφόρος ἐκφραστής τῆς ἀνατολῆς ἑνός νέου ἀσκητικοῦ τρόπου ζωῆς, μέ ἀνοικτή κοσμοθεωριακή στάση καί ἐλεύθερη διδαχή γιά ἀνυπόκριτη ἀγάπη πρός «πάντα τὰ ἔθνη», ἐπανερμηνευόμενος ὡς καινοτόμος τρόπος ἀσκητικῆς πολιτείας καί πολιτισμικό μέγεθος οἰκουμενικῆς ἐμβέλειας προσφέρει πολλά ἀξιακά ἀγαθά, τά ὁποῖα ἀναδεικνύουν: α) μία ξεχωριστή ἐγκρατευτική ταυτότητα μέ χαρακτηριστικά γνήσιας ὑποστηρικτικῆς καί προστατευτικῆς στάσης ἔναντι τῶν ὀρθόδοξων ἀληθειῶν τῆς πίστης, β) μία φιλάνθρωπη στάση ποικίλης βοήθειας πρός κάθε εὑρισκόμενο ἐν ἀνάγκαις ἀδελφό, καί γ) μία πολιτισμική μέριμνα καί φροντίδα πού τόν κατέστησαν διεθνῆ πολιτιστικό φάρο καί μοναδικό θησαυροφυλάκειο ἀρχαίων χειρογράφων καί ἐκκλησιαστικῆς τέχνης. Συγκεκριμένα, οἱ νεότερες ἑρμηνεῖες γιά τό ἀρχαῖο μοντέλο τοῦ πρώιμου σιναϊτικοῦ μοναχισμοῦ, συγκλίνουν πρός τήν ἄποψη ὅτι πρόκειται γιά τή σχηματική περίπτωση ἑνός «ἀρχέγονου ἀσκητικοῦ πολιτισμοῦ».
Κύρια θεματική κατηγορία:
Θρησκεία
Λέξεις-κλειδιά:
Ασκητικός, Κοινότητα, Μοναχισμός, Σινά, Εσσαίοι, Θεραπευτές, Βεδουίνοι
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
360
