Μονάδα:
Τμήμα Ιστορίας και ΑρχαιολογίαςΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2020-11-30
Συγγραφέας:
Μητουλάκης Δημήτριος
Στοιχεία επταμελούς επιτροπής:
Μαρία Δ. Ευθυμίου, καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Νεκτάριος Αληγιάννης, αναπλ. καθηγητής, Τμήμα Φαρμακευτικής, Ε.Κ.Π.Α.
Βασιλική Σειρηνίδου, επίκ. καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Αικατερίνη Κωνσταντινίδου, επίκ. καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Αναστασία Παπαδία - Λάλα, καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Αντωνία Κιουσοπούλου, καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Αναστασία Δρανδάκη, επίκ. καθηγήτρια, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ε.Κ.Π.Α.
Πρωτότυπος Τίτλος:
Παραδοσιακή ιατρική και φαρμακογνωσία μέσα από ελληνικά χειρόγραφα ιατροσόφια (15ος-19ος αι.): δρόγες, παθήσεις, συνταγές
Γλώσσες διατριβής:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Παραδοσιακή ιατρική και φαρμακογνωσία μέσα από ελληνικά χειρόγραφα ιατροσόφια (15ος-19ος αι.): δρόγες, παθήσεις, συνταγές
Περίληψη:
Η μελέτη αυτή έχει ως θέμα τη θεραπευτική στον ελλαδικό χώρο, στις περιοχές όπου απαντούσαν συμπαγείς ελληνικοί πληθυσμοί, κατά την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας (15ος-19ος αιώνας), και εντάσσεται, με γνώμονα τη διεπιστημονικότητα, στο ευρύτερο ερευνητικό πεδίο που εξετάζει την ιστορία της ιατρικής και της φαρμακευτικής. Η πραγμάτευση του συγκεκριμένου θέματος εδράζεται στη διεξοδική επεξεργασία των ελληνικών ιατροσοφικών χειρογράφων (Ιατροσοφίων), μιας μοναδικής κατηγορίας πρωτογενών ιστορικών πηγών που, χωρίς αμφιβολία, φωτίζουν πολλές πτυχές της ιατρικής και της φαρμακευτικής εκείνης της εποχής αλλά έχουν παραμείνει, σε μεγάλο βαθμό, μέχρι σήμερα, αναξιοποίητες. Η διδακτορική διατριβή διαρθρώνεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο παρουσιάζονται αναλυτικά τα στοιχεία που συνθέτουν την εικόνα της θεραπευτικής στον ελλαδικό χώρο, την περίοδο της Τουρκοκρατίας, με έμφαση στις επιμέρους πτυχές της (π.χ. θρησκευτική, μαγική, επιστημονική κ.λπ.). Στο δεύτερο μέρος γίνεται λόγος για τα ιατροσοφικά χειρόγραφα και επισημαίνονται τα κύρια χαρακτηριστικά τους (π.χ. χρονολόγηση, γεωγραφική διασπορά, μορφή, δομή κ.λπ.). Είναι η πρώτη φορά που επιχειρείται στην ελληνική -αλλά και στη διεθνή- βιβλιογραφία μια τόσο εκτενής, εμπεριστατωμένη και τεκμηριωμένη μελέτη για τη συγκεκριμένη κατηγορία χειρογράφων. Στο τρίτο μέρος το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις φαρμακευτικές συνταγές που εμπεριέχονται στα ιατροσοφικά κείμενα και παραδίδουν, σε δημώδη γλώσσα, πολύτιμες πληροφορίες ιδίως για την εθνοφαρμακολογία. Με βάση ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα από χειρόγραφα διαφορετικής εποχής (από τον 16ο μέχρι και τον 19ο αιώνα) και διαφορετικής γεωγραφικής προέλευσης, εντοπίζονται πάνω από 300 φυτικά είδη περισσοτέρων από 85 διαφορετικών βοτανικών οικογενειών, τα οποία χρησιμοποιούνταν ως πρώτες ύλες για την παρασκευή ποικίλων φαρμάκων, και καταγράφονται περισσότεροι από 150 διαφορετικοί φαρμακευτικοί στόχοι με τους οποίους συσχετίζονται οι εν λόγω φυτικές δρόγες ως συνιστώμενες για την αντιμετώπιση ενός ευρύτατου φάσματος παθήσεων και συμπτωμάτων. Επίσης, σχολιάζονται οι ποικίλες φαρμακοτεχνικές μορφές και ο τρόπος χορήγησης των φαρμάκων ενώ η εργασία ολοκληρώνεται με τη συγκριτική θεώρηση των μεταβυζαντινών και νεότερων ιατροσοφικών συνταγών τόσο αναμεταξύ τους όσο και σε σχέση με τις αρχαίες και μεσαιωνικές ιατρικές πηγές. Σε κάθε περίπτωση, τα συμπεράσματα που προκύπτουν έχουν εξαιρετικό ενδιαφέρον και καταδεικνύουν την ιατρική και τη φαρμακευτική δραστηριότητα εκείνης της περιόδου που, σε μεγάλο βαθμό, εμφανίζει διαχρονική ενότητα και αδιάσπαστη συνέχεια στο πλαίσιο μιας μακραίωνης ελληνικής ιατρικής παράδοσης όπως αυτή αποτυπώνεται στις αντίστοιχες γραπτές πηγές που έχουν διασωθεί.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Ιστορία
Λέξεις-κλειδιά:
ιστορία της ιατρικής, μεταβυζαντινή και νεότερη εποχή, Τουρκοκρατία, παραδοσιακή θεραπευτική, εμπειρικοί γιατροί, ελληνικά ιατροσοφικά χειρόγραφα («Ιατροσόφια»), παλαιογραφία, εθνοφαρμακολογία, φαρμακογνωσία, φυσικά φάρμακα, φυτικές δρόγες, φαρμακευτικές συνταγές
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
0
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
1455
