Μονάδα:
Κατεύθυνση Κλασική ΑρχαιολογίαΒιβλιοθήκη Φιλοσοφικής Σχολής
Ημερομηνία κατάθεσης:
2021-09-29
Συγγραφέας:
Κουφομανώλη Μιχαλίτσα
Στοιχεία επιβλεπόντων καθηγητών:
Χρύσανθος Κανελλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ, επιβλέπων
καθηγητής
Δημήτριος Πλάντζος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
Στυλιανός Κατάκης, Επίκουρος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας ΕΚΠΑ
Πρωτότυπος Τίτλος:
Αναθηματικοί κίονες– Αρχιτεκτονική μορφή και εξέλιξη
Γλώσσες εργασίας:
Ελληνικά
Μεταφρασμένος τίτλος:
Αναθηματικοί κίονες– Αρχιτεκτονική μορφή και εξέλιξη
Περίληψη:
Αντικείμενο της παρούσας εργασίας είναι η εξέταση των σωζόμενων αναθηματικών κιόνων με σκοπό τη συναγωγή συμπερασμάτων σχετικά με τις αρχιτεκτονικές μορφές που εξέλαβαν και τη διερεύνηση της μορφολογικής τους συνάφειας με τη μνημειακή αρχιτεκτονική.
Στο πρώτο κεφάλαιο επιχειρείται ο προσδιορισμός της έννοιας των αναθηματικών κιόνων, προκειμένου να γίνει αντιληπτός ο ρόλος και η σημασία του υπό μελέτη υλικού και να διακριθεί από αντίστοιχης διαμόρφωσης κίονες, όπως οι επιτύμβιοι. Εν συνεχεία, διερευνάται η ενδεχόμενη απήχηση των αναθηματικών κιόνων στην αγγειογραφία του 6ου και 5ου αι. π.Χ. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιείται επισκόπηση των ελεύθερα ιστάμενων κιόνων με φέρουσες μορφές ζώων και μυθολογικών πλασμάτων, όπως οι Σφίγγες, σε διαφόρων τύπων αγγεία και στους Παναθηναϊκούς αμφορείς. Έπεται η μορφολογική ανάλυση των ανευρεθέντων αναθηματικών κιόνων, που καταλαμβάνει και το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας.
Για την εναργέστερη μελέτη των αναθηματικών κιόνων κρίθηκε απαραίτητη η κατηγοριοποίησή των αναθηματικών κιόνων με βάση τη μορφολογική διάπλαση του κιονοκράνου τους, καθώς αυτό αποτελεί το οπτικά ισχυρότερο γνώρισμα του αρχαίου ελληνικού κίονα. Τα κιονόκρανα αποτελούν κατά βάση τα μέλη που παρέχουν τις απαραίτητες πληροφορίες για τον προσδιορισμό της αναθηματικής λειτουργίας του κίονα, ενώ η μελέτη τους καταδεικνύει την εξελικτική πορεία που ακολούθησαν τα μνημεία αυτά στη διάρκεια της ιστορικής τους πορείας.
Προκύπτει συνεπώς η ταξινόμηση σε κίονες με κιονόκρανα ιωνικού ή δωρικού ρυθμού και κιονόκρανα αιολικού τύπου. Παράλληλα εξετάζονται οι αναθηματικές κίονες με κυκλικής διατομής κιονόκρανο, κίονες με συμφυές και κίονες χωρίς διαμόρφωση κιονοκράνου. Τα είδη αυτά κιόνων δεν εμπίπτουν στο ρυθμικό σύστημα της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, καθώς δεν αφομοιώθηκαν στα μνημειακά κτήρια της εποχής.
Στην περίπτωση των ιωνικών κιόνων γίνεται επιμέρους διάκριση μεταξύ των κιόνων που στήριζαν αγαλματικές μορφές Σφιγγών, και σε μικρότερου μεγέθους κίονες, στηρίγματα διαφορετικής μορφής αναθημάτων. Η ταξινόμηση αυτή οφείλεται στα διαφορετικά τυπολογικά χαρακτηριστικά που ανέπτυξαν τα κιονόκρανα τους.
Το υλικό της μελέτης προέρχεται κατά βάση από τα ιερά των Κυκλάδων και την Ακρόπολη των Αθηνών. Η μεγάλη συγκέντρωση αναθηματικών κιόνων στις εν λόγω περιοχές επιτρέπουν την καλύτερη εποπτεία της εξέλιξης των μνημείων. Το χρονολογικό εύρος του υλικού κυμαίνεται από τον ύστερο 7ο αι. π.Χ.. έως και τα μέσα του 5ου αι. π.Χ., περίοδο κατά την οποία οι αναθηματικοί κίονες με τη μορφή στην οποία εξετάζονται, εμφανίζονται μόνο σποραδικά. Η επιμέρους μελέτη του κάθε είδους των αναθηματικών κιόνων εδράζεται στον τόπο εύρεση τους, καθώς και την πιθανή σχέση τους με συγκεκριμένα αρχιτεκτονικά εργαστήρια. Επιπλέον, τηρείται κατά το δυνατό η χρονολογική ακολουθία των κιόνων ανά κατηγορία.
Κύρια θεματική κατηγορία:
Αρχαιολογία
Λέξεις-κλειδιά:
αναθηματικοί κίονες, αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική, αρχαϊκή περίοδος
Αρ. σελίδων ευρετηρίου:
2
Αρ. βιβλιογραφικών αναφορών:
471
